توضیحات
این مقاله کاملترین مطلب در مورد تیروئید کمکار و پرکار و روش درمان آنها است که در وبِ فارسی وجود دارد.
اگر وقت و حوصله برای خواندن کل مطلب ندارید ، صرفا تیترها را بخوانید تا به “درمان تیروئید با رِفلکسولوژی” برسید.
مقدمه:
غده تیروئید در جلوی گردن، میان پوست و حنجره قرار گرفته است. این غده شبیه پروانه بوده و در قسمت زیرین گردن از دو بخش یا لُب در دو طرف چپ و راست نای تشکیل یافته است.
طول هر کدام از این بخشها پنج سانتیمتر است و در قسمت وسط به وسیله یک لایه از بافت تیروئید به هم متصل شدهاند.
وزن کل این غده از 20 گرم بیشتر نیست.
غده تیروئید با وجود اندازه کوچک، دارای نقش فوقالعاده مهمی در کنترل سوخت و ساز بدن و تنظیم کار سلولها میباشد.
این عضو از بدن، با تولید هورمونهای تیروکسین ( T4) و ترییدوتیرونین (T3) و ترشح آنها به داخل جریان خون وظایف خود را انجام میدهد.
یُد یکی از مهمترین عناصر سازنده این هورمونها میباشد.
در هر مولکول تیروکسین چهار اتم ید وجود دارد، از این رو آن را به اختصار T4 میگویند. در هر مولکول ترییدوتیرونین نیز سه اتم ید وجود دارد که به اختصار آن را T3 میگویند.
مولکول T4 فقط زمانی شروع به فعالیت میکند که یک اتم ید را از دست داده و تبدیل به T3 شود.
در بخشهایی از جهان که کمبود شدید ید در رژیم غذایی مردم وجود دارد ( همانند منطقه هیمالایا)، ید کافی در اختیار غده تیروئید قرار نمیگیرد تا بتواند به اندازه کافی T3 و T4 تولید نماید.
از این رو، غده تیروئید برای جبران این کمبود،بزرگ میشود و حالتی را ایجاد میکند که گواتر نامیده میشود و این وضعیت قابل مشاهده نیز هست.
در صورتی که بزرگ شدن این غده نتواند این کمبود را جبران کند،بیمار دچار کمکاری غده تیروئید میشود ( توضیح در ادامه مطلب داده میشود) .
در برخی از مواقع، وجود ید بیش از حد در رژیم غذایی موجب میشود تا غده تیروئید مقدار زیادی از هورمونهای تیروئید را تولید کند. این حالت میتواند عوارض درمان نیز باشد.
در افراد سالم، سطوح T3 و T4 در خون،به وسیله هورمونی به نام هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) یا تیروتروفین تحت کنترل دقیق قرار دارند.
هورمون TSH از غده هیپوفیز که به اندازه یک نخود بوده و درست در پشت چشمها و پایین مغز قرار دارد، ترشح میشود.
زمانی که بیماری تیروئید باعث کاهش هورمون تیروئید در خون میگردد، ترشح هورمون TSH از غده هیپوفیز افزایش مییابد و زمانی که سطح هورمون تیروئید در خون بالا میرود، ترشح هورمون TSH قطع میشود.
این رابطه که مفهومی آشنا برای مهندسان و زیستشناسان است به واکنش فیدبک منفی معروف است.
اگر پزشک احتمال بدهد که شما دچار نوعی کمکاری غده تیروئید یا هیپوتیروئیدی هستید، برای اطمینان از این تشخیص نمونهای از خون شما را برای آزمایش به آزمایشگاه میفرستد. اگر آزمایش نشاندهنده کاهش میزان هورمونهای T3 و T4 و افزایش میزان TSH در خون باشد دلیل بر کمکاری تیروئید میباشد.
به همین نحو تشخیص پرکاری تیروئید یا هیپرتیروئیدی را نیز میتوان با مشخص کردن میزان بالای T3 و T4 و میزان پایین TSH اثبات کرد. این نتایج را میتوان در مدت چند روز به دست آورد.
معمولا نیازی به انتقال بیماران دچار کمکاری غیر کمپلیکه ( غیر پیچیده) تیروئید به بیمارستان نیست و پزشک آنها میتواند موارد لازم را توضیح داده و درمان آنها را کنترل نماید. اما بیشتر بیماران دچار پرکاری تیروئید یا بیمارانی که غده تیروئید به صورت غیرطبیعی در آنها بزرگ شده است برای آزمایشهای بیشتر و مشاوره در مورد درمان باید به پزشک متخصص مراجعه نمایند.
اختلالات تیروئیدی در دنیا بسیار شایع میباشند. از هر بیست نفر از جمعیت دنیا یک نفر مبتلا به بیماریهای پرکاری،کمکاری یا گواتر(بزرگ شدن تیروئید) میباشند. بسیاری از بیماریهای غده تیروئید را میتوان با موفقیت درمان نمود. حتی سرطان تیروئید که بسیار نادر است اگر به زودی شناسایی و به درستی درمان شود، نمیتواند خیلی خطرناک باشد.
بیماریهای تیروئید اغلب دارای زمینه ارثی میباشند، اما حالتهای غیرقابل پیشبینی و شکلهای به خصوصی از آن نیز وجود دارد. روی هم رفته بیماریهای تیروئیدی در زنان رایجتر از مردان است در ادامه این مطلب شایعترین اختلالات تیروئیدی به صورت جداگانه مورد بررسی قرار میگیرند.
پرونده یک بیمار مبتلا به کمبود ید
احمد متولد روستایی واقع در کوههای شمال پاکستان بود. او بیشتر دوران کودکی خود را در آنجا به سر برده بود. وی زمانی که بیست سال داشت برای تحصیل در رشته مهندسی به لندن میرود.
در طی انجام یک آزمایش معمولی، او متوجه میشود که مبتلا به گواتر است ، اما او در ظاهر کاملا سالم بود و آزمایشهای تیروئید وی طبیعی بودند. زمانی که احمد به دکتر خود گفت که بیشتر افراد روستای آنها مبتلا به گواتر بودهاند، دکتر علت گواتر وی را به کمبود ید در دوران کودکی نسبت داد.
اکنون در رژیم غذایی احمد به اندازه کافی ید برای جلوگیری از بروز عارضه هیپوتیروییدی وجود دارد. اگر چه وی تصمیم گرفته است بقیه عمر خود را در گوشهای از جهان که ید کافی در رژیم غذایی مردمان آن یافت میشود زندگی کند، ولی شاید گواتر وی تا آخر عمر باقی بماند.
پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید ، در نتیجه تولید بیش از حد هورمونهای T3 و T4 به وسیله غده تیروئید ایجاد میشود.
در 75% از بیماران، این عمل به علت وجود نوعی پادتن در خون میباشد که باعث تحریک تیروئید شده در نتیجه نه تنها مقدار زیادی از هورمونهای تیروئید به خون ترشح میشوند، بلکه در بعضی موارد باعث افزایش حجم غده تیروئید شده و منجر به ایجاد گواتر میگردد.
این نوع از هایپرتیروییدی (پرکاری تیروئید) به بیماری گریوز (Grave’s Disease) معروف است. این نام برگرفته از نام پزشکی به نام گریو (Grave) است که بیش از دویست سال قبل این بیماری را به صور نسبتا دقیقی تشریح نمود.
علت تولید چنین پادتنی هنوز مشخص نیست.از آنجایی که بیماری گریوز در بعضی از خانوادهها بیشتر مشاهده میشود، میتوان گفت ژنها باید در این کار دخالت داشته باشند. تصور میشود برخی عوامل زیست محیطی در این کار دخیل باشند، اما علت آن هنوز ناشناخته مانده است.
وجود استرس، در مقاطع حساس زندگی نظیر طلاق و مرگ نزدیکان، شاید در این کار نقش داشته باشد. در برخی از بیماران مبتلا به گریوز، چشمها به حالت بیرون آمده میباشند و در برخی نیز پوست ساق پا ورم کرده و قرمز میشود و شخص بیمار از خارش پا در رنج میباشد. این عوامل، نظیر تولید پادتنهای محرک تیروئید، به دلیل اختلالاتی در سیستم ایمنی بیماران ایجاد میشود و پزشکان به طور کامل نتوانستهاند آن را تشخیص دهند.
بیشتر بیماران دچار پرکاری تیروئید، دچار گواتر میباشند که از یک یا چند جا ناحیه قرار گرفتن تیروئید برجسته دیده میشود. تولید بیش از حد هورمونهای تیروئید در این مورد تحت کنترل TSH نمیباشد.
بیماری گریوز در هر سنی میتواند بروز کند ولی در بیشتر موارد زنان 40 تا 50 ساله، بیشتر گرفتار آن میشوند.
در میان 30 تا 50 درصد از تمام بیماران یک مرحله از پرکاری تیروئید به مدت چند ماه روی میدهد، در بقیه بیماران دورههای متوالی چندین سال طول خواهد کشید. متاسفانه امکان پیشبینی الگوی پرکاری تیروئید ناشی از گواتر ندولر در سنین قبل از چهل سالگی نادر میباشد.
بر خلاف بیماران مبتلا به گریوز که پرکاری تیروئید آنها در چند مرحله بروز میکند، این نوع پرکاری یک بار که بروز نمود به مدت نامعلومی باقی خواهد ماند.
پرکاری تیروئید چگونه ظاهر میشود؟
بیشتر بیماران شش ماه قبل از اینکه به پزشک مراجعه کنند دارای نشانههایی خواهند بود. اما در برخی از آنها،به خصوص در نوجوانان، شروع بیماری بسیار سریع بوده و با علایمی همراه است که در مدت کوتاهی ظهور مییابند.
همه بیماران دچار پرکاری تیروئید، تمام نشانههای ذکر شده در جدول صفحه قبل را ندارند.
در افراد مسن، علاوه بر کاهش وزن در اغلب موارد علائم عمدهای نظیر: کاهش اشتها،ضعف عضلانی و بی حوصلگی نیز مشاهده میشود.
به عبارت دیگر، یک زن جوان ممکن است در ظاهر پرانرژی به نظر آید، ولی قادر نباشد برای چند ثانیه بی حرکت روی زمین بنشیند.
پرکاری غده تیروئید باعث سریع شدن واکنشهای شیمیایی بدن شده و علاوه بر علائم فیزیکی، علائم روحی نیز در بیمار پدیدار میشود.
کاهش وزن، تقریبا در همه بیماران رخ میدهد و دلیل آن بالا بودن هورمونهای تیروئید است که باعث سوختن کالریهای بدن میشوند. شما ممکن است همیشه گرسنه باشید و حتی نیمه شب برای خوردن غذا از خواب بیدار شوید.
کاهش وزن از 2-3 کیلوگرم تا 35 کیلوگرم یا بیشتر متغیر میباشد. اما در این میان ممکن است افرادی باشند که به دلیل بالا رفتن زیاد اشتهایشان وزنشان نیز اندکی بالا رود. ممکن است شما در ابتدای این بیماری به شدت چاق باشید و با مشاهده کاهش وزنتان خوشحال شوید، اما متاسفانه باید گفت که بعد از درمان این بیماری وزن شما به حالت قبلی باز خواهد گشت.
تحمل ناپذیری گرما و عرق کردن
همانگونه که سوخت و ساز بدن بالا میرود، بدن شما گرمای زیادی تولید میکند که به وسیله عرق کردن گرمای اضافی دفع میشود. در این حال ، شما از هوای گرم یا در کل از محیط گرم گریزان هستید و ممکن است در یک روز سرد زمستانی با بدن نیمه عریان ، احساس خوشایندی به شما دست بدهد.
در موارد وخیمتر، عدم تحمل شما نسبت به گرما شاید منجر به مخالفت شما با دوستان یا همکاران گردد، بدین معنی که شما درجه حرارت بخاری یا پایین میآورید، پنجرههای اداره یا خانه را باز میکنید یا در رختخواب، لحاف را از روی خود کنار میزنید.
زودرنجی
این حالت اغلب در میان زنان جوان رخ میدهد. شما ممکن است به شدت در تامین نیازها و مراقبت از کودکان عاجز شوید، مرتب از کوره در بروید و متوجه شوید که به طور غیر طبیعی در برابر انتقادات حساس شدهاید و بدون هیچ دلیل واضحی شروع به گریه کردن کنید.
همچنین ممکن است تمرکز خود را از دست بدهید که این امر تاثیر منفی در انجام امور مربوط به مدرسه، دانشگاه یا محل کار شما خواهد داشت.
ضربان قلب شدید
بسیاری از بیماران دچار ضربان شدید قلب میشوند. شما ممکن است احساس کنید که قلب شما تندتر از حالت طبیعی میزند، در صورتی که پرکاری تیروئید شدید بوده و مداوا نشود، ضربان قلب دچار نوعی بی نظمی میگردد( به ویژه در سالمندان) که به آن فیبریلاسیون دهلیزی میگویند و یا حتی در بعضی مواقع قلب توانایی خود را از دست میدهد.
تنگی نفس
این حالت بیشتر زمانی مشخص میشود که شما دو یا سه پله به بالا بروید. کسانی که قبلا از ابتلا به پرکاری تیروئید از بیماری آسم رنج میبردند ممکن است متوجه بدتر شدن برخی علائم در خود شوند.
لرزش
بسیاری از بیماران از وجود رعشه (لرزش) در دستان خود رنج میبرند و ممکن است از سوی دوستان یا خویشاوندان این عارضه ناشی از خوردن الکل تلقی شود. در این حالت ممکن است نگه داشتن یک فنجان، یا قرار دادن یک کلید در قفل برای شما بسیار مشکل باشد و دستخط شما بسیار خراب شود.
ضعف عضلانی
معمولا ماهیچههای ران ضعیف میشوند، به گونهای که بالا رفتن از پلهها یا بلند شدن از زمین در حالت چمباتمه یا بلند شدن از یک صندلی کوتاه بدون استفاده از دست ها بسیار مشکل می شود.
تغییر حرکت روده
دفعات حرکت رودهها افزایش می یابد به گونه ای که باعث می شود روزانه دو یا سه بار مدفوع نرم تر از حالت نرمال از شما دفع شود. در مواردی بیمار دچار اسهال هم می شود.
قاعدگی نامنظم
دوره های قاعدگی ممکن است نامنظم یا خفیف باشد یا حتی امکان دارد متوقف شود. تا زمانی که پرکاری تیروئید به درستی درمان نشود حاملکی ممکن است مشکل باشد.
مشکلات مربوط به پوست، مو و ناخن
شما ممکن است احساس کنید تمام بدنتان می خارد، در افرادی که دچار بیماری گریوز هستند همان گونه که در قبل نیز اشاره شد بخش هایی از قسمت های پایین پا قرمز شده و خارش پیدا می کند.
ممکن است موهای شما نازک تر و نرم تر از حالت معمول شده و به خوبی حالت نگیرد. ناخن های شما ممکن است شکننده شده و تا اندازه ای زشت شوند.
مشکلات چشمی
بیماران مبتلا به گریوز اغلب دچار مشکلات چشمی می شوند. از جمله این مشکلات وجود آب اضافی در چشم می باشد که به وسیله باد و نور شدید بدتر می شود و نیز احساس درد در چشم به گونه ای که بیمار احساس می کند که سنگ ریزه ای در چشمش فرو رفته است و نیز ممکن است بیمار دچار دوبینی یا تاری دید شود.
بسیاری از بیماران از بیرون زدگی غیرطبیعی چشمانشان دچار اضطراب و ناراحتی می شوند.
گواتر
گرچه در صورت ابتلا به گواتر شما به راحتی می توانید آن را ببینید اما به جز این حس که چیزی در گلوی شما هست که نباید در آن جا باشد هیچ چیز قابل درکی در گلو احساس نمی شود.
تشخیص پرکاری تیروئید چگونه است؟
احتمال می رود زمانی که برای آزمایش تیروئید به مطب پزشکتان یا مرکز درمانی مراجعه کرده اید از شما یک آزمایش خون گرفته شود، اما زمانی که به کلینیک بیماران سرپایی مراجعه می کنید ممکن است آزمایش های خونی متعددی برای اطمیان بیشتر از شما به عمل آید. همچنین پزشک متخصص ممکن است از شما اسکن تیروئید بگیرد تا اطلاعات بیشتری در مورد علت پرکاری تیروئید شما به دست آورد و این موضوع می تواند در نحوه درمان شما تاثیر داشته باشد.
برای انجام اسکن تیروئید مقدار بسیار کمی از ید یا تکنینریم رادیواکتیو لازم است. این مقدار را از راه دهان و یا از راه تزریق از رگ وارد بدن میکنند.
این مقدار به اندازه ای کم است که حتی می توان آن را به کسی هم که به ید حساسیت دارد، خورانید یا تزریق کرد.
این در حالتی است که بسیاری از متخصصان سعی می کنند از انجام اسکن رادیواکتیو در زنان حامله یا زنان شیرده خودداری کنند.
بعد از این که پزشک تشخیص اولیه را انجام داد، شاید شما مجبور باشید قبل از این که متخصص بیمارستانی را ببینید، قدری صبر کنید.
در همین حال، علایم بیماری شما ممکن است با به کارگیری یکی از داروهای بتابلوکر (Beta – Blocker) به نام پروپراننالول (Propranolol) که تا اندازه ای با تاثیرات فعالیت بیش از حد هورمون تیروئید مقابله می کنند بهبود یابند.
این دارو بیشتر ممکن است در اندازه چهل میلی گرمی باشد و روزانه سه یا چهار بار مورد استفاده قرار می گیرد یا احتمال دارد در اندازه 160 میلی گرم و به صورت ایندرال بلنداثر باشد که روزانه یک بار به صورت خوراکی مورد استفاده قرار می گیرد. افرادی که مبتلا به آسم هستند نباید داروهای بتابلوکر را مورد استفاده قرار دهند.
نحوه درمان پرکاری تیروئید
سه روش برای درمان پرکاری تیروئید ناشی از بیماری گریوز وجود دارد. این سه روش عبارتند از درمان دارویی ، درمان به روش جراحی و درمان به وسیله ید رادیواکتیو
درمان دارویی پرکاری تیروئید
معمولا داروهای ضد تیروئید به بیماران جوانی داده می شود که اولین دوره پرکاری تیروئید را تجربه می کنند.
رایج ترین دارویی که در انگلستان از آن استفاده می شود کاربی مازول (Carbimazole) است که مقدار هورمون های تولید شده به وسیله غده تیروئید را کاهش می دهد. این دارو به صورت قرص های 5 و 20 میلی گرمی موجود می باشد.
در ابتدا از مقدارهای بالا ( روزانه 40-45 میلی گرم) استفاده می شود و علائم بیماری شما معمولا بعد از 10 تا 14 روز شروع به بهبود می کند. درمان به این روش باید به طور نرمال 6 تا 18 ماه طول بکشد بعد از این مدت بیش از پنجاه درصد بیماران درمان می شوند و سالم باقی می مانند.
در این روش پزشک متخصص هر چهار تا شش هفته درمان شما را کنترل خواهد کرد و مقدار کربی مازول مصرفی به صورت مرحله به مرحله با توجه به نتایج اندازه گیری های میزان T3 و T4 و TSH در خون شما ، کاهش می یابد تا اینکه به مقدار 5 تا 15 میلی گرم در روز برسد.
برخی از متخصصان ترجیح می دهند در طی درمان ، مقدار بالای کاربی مازول را که روزانه 40 میلی گرم و به صورت دو قرص 20 میلی گرمی است برای مریض تجویز کنند.
اگر استفاده از مقدار زیاد این دارو برای چندمین هفته طول کشید، ممکن است غده تیروئید شروع به کم کاری کند. بنابراین همین که میزان هورمون تیروئید در شما به حالت نرمال (طبیعی) رسید به این دارو تیروکسین اضافه می شود. امتیاز این روش درمانی این است که لازم نیست بیمار به طول مرتب مورد بررسی و کنترل قرار گیرد و نیز این روش، به ویژه برای بیمارانی که دچار ناراحتی های چشمی هستند مفید می باشد.
آنچه باید در مورد داروهای پرکاری تیروئید بدانید
تعداد کمی از افرادی که از کاربی مازول استفاده می کنند دچار عوارض جانبی ناشی از آن می شوند. با این حال معمولا آن تعدادی نیز که مبتلا می شوند، سه تا چهار هفته بعد از شروع درمان این عوارض در آن ها ظاهر می شوند. در 2% از این بیماران دانه های پوستی مشاهده می شود، اما شدیدترین واکنش کاهش گلول های سفید خون می باشد که باعث ایجاد زخم های دهانی ، عفونت و تب بالا می شود،پزشک باید قبل از استفاده از این داروها، شما را از عوارض احتمالی آن ها آگاه سازد.
اگر دچار این عوارض شُدید باید بلافاصله استفاده از آن ها را قطع کرده و با پزشک خود تماس بگیرید. سپس می توانید از داروی جایگزین به نام پروپیل تیواوراسیل( Propyl Thiouracil) که به شما داده می شود و کارآیی آن همانند کاربی مازول است استفاده کنید.
جراحی تیروئید پرکار
متاسفانه علی رغم استفاه از کاربی مازول و پروپیل تیواوراسیل به تنهایی یا به همراه تیروکسین برای مدت حدود هیجده ماه، تقریبا نیمی از بیماران دوباره پس از گذشت حدود دو سال از ترک این داروها دوباره دچار پرکاری تیروئید می شوند.
اگر سن شما زیر 45 سال است زمانی که حالت دوم پرکاری تیروئید در شما به وجود آمد ممکن است به وسیله عمل جراحی و با برداشتن حدود سه چهارم از غده تیروئید درمان شوید.
این در حالی است که قبل از عمل جراحی لازم است که با استفاده از کاربی مازول میزان هورمون تیروئید در خون شما به حالت طبیعی بازگردانده شود. زمانی که تاریخ عمل مشخص شد از شما خواسته می شود قبل از جراحی به مدت 10 تا 14 روز از دارویی که حاوی ید است استفاده کنید تا اندازه تیروئید و جریان خون شما را کاهش دهد تا این که جراحی به سهولت انجام گیرد.
یک روز قبل از عمل جراحی معمولا بیمار باید به بیمارستان منتقل شود. جراحی حدود یک ساعت طول می کشد و دو تا چهار روز بعد بیمار اجازه مرخصی از بیمارستان را دارد.
نکاتی که باید در مورد عمل جراحی تیروئید پرکار بدانید
اشکال مهم این است که جای عمل در روی گلوی شما می ماند. اما این نشانه معمولا در میان چین و چروک های گلو ناپدید شده و قابل مشاهده نمی باشد. روش دیگر برای پنهان کردن این نشانه استفاده از طلا( گردنبند) یا شال گردن می باشد.
در برخی از موارد بسیار نادر( کمتر از ده درصد موارد) ممکن است که غدد پاراتیروئید که نزدیک غده تیروئید هستند و میزان کلسیم خون را تنظیم می کنند در جراحی آسیب ببینند، که در این مورد درمان طولانی مدت با استفاده از کپسول های محتوی ویتامین D لازم می باشد.
با وجود این که موارد ذکر شده نیاز مهم نمی باشند ولی باعث شده اند که افراد ، کمتر به طرف عمل جراحی بروند.
به ویژه کسانی هم چون خوانندگان اپرا که به صدای خود توجه بسیاری دارند.
جراحی به وسیله پزشکان زبردست دارای نتایج اولیه خوبی می باشد. در این گونه موارد هشتاد درصد بیماران به سرعت بهبود می یابند در حالی که پانزده درصد دیگر بیماران به علت برداشتن بسیار زیاد بافت تیروئید در عمل جراحی دچار کم کاری تیروئید می شوند و پنج درصد دیگر نیز به علت کم برداشته شدن بافت تیروئید در آن ها در حالت پرکاری تیروئید خواهند ماند.
عدم موفقیت در بیست درصد از بیماران به علت ناتوانی در جراحی نبوده ، بلکه علت آن بیشتر به خاطر ماهیت نهفته بیماری تیروئید می باشد. به علاوه با گذشت زمان، در شمار بسیاری از بیمارانی که پرکاری تیروئید آن ها به طول اساسی به وسیله جراحی بهبود یافته است نوعی کم کاری تیروئید گسترش خواهد یافت. پرکاری تیروئید ممکن است 20 تا 40 سال پس از یک عمل موفقیت آمیز دوباره عود نماید.
در صورت بازگشت بیماری، انجام دوباره جراحی، بسیار دور از ذهن است چرا که ممکن است جراحی از نظر تکنیکی مشکل بوده و خطر صدمه به بافت ها و اندام های اطراف تیروئید افزایش یابد.
درمان تیروئید پرکار به وسیله ید رادیواکتیو
معمولا این شکل از درمان در مورد بیماران بالای 40 تا 45 سال و بعد از زمان باروری یا بر روی اشخاص جوانی که عقیم شده اند مورد استفاده قرار می گیرد.
در ابتدا نگاهی محافظه کارانه در مورد این روش وجود داشت چرا که این نگرانی بود که بعد از درمان کودکانی که به دنیا می آیند ممکن است در طی حاملگی دچار ناهنجاری هایی بشوند.
در واقع هیچ گونه سندی در این مورد وجود ندارد و حتی در برخی بیمارستان ها از این روش به دلیل ارزانی و انجام آسان در مورد بیماران جوان نیز استفاده می شود.
ید رادیواکتیو به صورت یک قرص یا نوشیدنی که مزه ای شبیه به آب دارد به بیمار داده می شود و این کار معمولا در بخش فیزیک پزشکی بیمارستان انجام می گیرد.
قبل از انجام درمان، ممکن است از شما بخواهند تا رضایت نامه ای را امضا کرده و نکاتی را در مورد دوری از مکان های تفریحی و خودداری از برخورد نزدیک با همکاران و کودکان برای یک دوره چند روزه پس از درمان را رعایت نمایید.
درمان به وسیله ید رادیواکتیو هرگز به زنان حامله توصیه نمی شود، چرا که ممکن است تاثیرات منفی بر روی غده تیروئید جنین داشته باشد و نیز به خانم ها توصیه می شود تا چهار ماه پس از درمان، از حاملگی جلوگیری نمایند.
ید رادیواکتیو اقدام به نابودی برخی از سلول های تیروئید کرده و از تقسیم برخی دیگر جلوگیری می کند.
درمان شش تا هشت هفته طول می کشد و در این مدت ممکن است برای تسکین علایم بیماری بسته به شدت کم کاری تیروئید به شما پروپرانانول یا کاربی مازول داده شود.
از شما خواسته می شود دو یا سه ماه بعد از برای کنترل به بیمارستان مراجعه کنید.
اگر شما از جمله افراد معدودی هستید که هنوز دچار پرکاری تیروئید می باشید دوباره به شما ید رادیواکتیو داده می شود.
کدام روش درمان برای شما مناسب است
پرکاری تیروئید ممکن است با دارو، ید رادیواکتیو یا جراحی معالجه شود. انتخاب نوع درمان بستگی به تصمیم بیمار دارد و در همه انتخاب ها باید با یک متخصص مشورت کرد.
هیچ درمانی کامل نیست و لازم است شما در مورد نوع درمان خود با پزشک متخصص مشورت کنید. بعضی از بیماران حتی با وجود اینکه یک دوره از داروهای ضد تیروئید استفاده کرده اند و نتیجه مثبت نگرفته اند ، باز هم تمایلی به جراحی ندارند.
چرا نباید شما برای دومین بار و یا حتی سومین بار تحت درمان بگیرید و باید همیشه به این امید باشید که بیماری از بین خواهد رفت.
در واقع قبل از اینکه هیچ گونه درمانی برای پرکاری تیروئید ناشی از بیماری گریوز وجود داشته باشد شماری از بیماران پس از ماه ها و سال ها خود به خود بهبود می یافتند و سپس کم کاری تیروئید در آن ها به وجود می آمد.
برخی از بیماران تمایلی به درمان با ید رادیواکتیو ندارند و برخی از پزشکان متخصص بهترین نوع درمان برای یک بیمار جوان مبتلا به پرکاری تیروئید و یک گواتر بزرگ را جراحی می دانند.
هر نوع درمان را که شما برای پرکاری تیروئید در نظر داشته باشید لازم است مراحل آن را به طور منظم دنبال کنید، معمولا لازم است سالانه آزمایش خونی را در مرکز بهداشتی یا مطب پزشکی انجام دهید.
آنچه باید در مورد ید رادیواکتیو بدانید
اصلی ترین اشکال این روش درمانی بروز کم کاری تیروئید می باشد. این وضعیت به احتمال زیاد یک سال پس از درمان پدیدار می شود و حدود پنجاه درصد از افراد در برخی مراکز دچار آن شده اند.
هر ساله پس از درمان با ید رادیواکتیو، حدود دو تا چهار درصد از افراد مداوا شده، دچار کم کاری تیروئید می شوند . این روند ادامه می یابد تا اینکه سرانجام تعداد زیادی به آن دچار شوند.
ضروری است که شما مرتب در بیمارستان یا مطب پزشک ، تحت معاینه قرار بگیرید.
زمانی که کم کاری تیروئید به وجود آمد درمان آن با مصرف تیروکسین (Thyroxine) که به اندازه 100 تا 150 میکروگرم در روز خواهد بود صورت خواهد گرفت. اگر تیروکسین به طور مرتب و با مقدار مناسب استفاده شود هیچ اثر جانبی نخواهد داشت.
بررسی یک پرونده:
علائم قلبی بیمار مبتلا به پرکاری تیروئید
آقای جان پاری هفتاد ساله با وجود اینکه به طور کلی خود را بسیار صحیح و سالم می پنداشت ، اما در اواخر متوجه شده بود که قوزک های پایش ورم می کنند.
در ابتدا شب ها این حالت پیش می آمد ، اما سپس این حالت به صورت دائمی در آمد و او احساس می کرد که پاهایش بسیار سنگین شده اند. یک شب در ساعت یک او در حالی که نفس نفس می زد از خواب بیدار شد و متوجه شد که هنگام سرفه کردن از دهانش کف سفید بیرون می زند.
همسرش آمبولانس خبر کرد و ظرف مدت بیست دقیقه او در بیمارستان محلی پذیرفته شد. دکتر کشیک به نام دکتر مکنز با توجه به علت جمع شدن مایع در پای او و ششهایش توانست به درستی نارسایی قلبی او را تشخیص دهد.
او همچنین متوجه شد که ضربان قلب آقای پاری بسیار سریع و نامنظم است و نوار قلب نشان داد که فیبریلاسیون قلبی باعث این حالت شده است.
به آقای پاری ماسک اکسیژن وصل شد و دارویی به نام فروزماید ( لازیکس) برای خلاص شدن از دست مایع اضافی به وی تزریق شد و نیز به وی قرص های دیگوکسین ( Digoxin) برای کاهش سرعت ضربان قلبش داده شد.
با توجه به این که فیبریلاسیون قلبی بیمار را در معرض خطر تولید لخته های خونی در قلب قرار داده و این امر منجر به سکته یا قطع شریان در یک پا می شود ، از این رو به آقای پاری ، قرص های وارفارین (warfarin) داده شد تا موجب رقیق شدن خون وی گردد.
دکتر مکنز که زمانی با یک متخصص غدد همکاری داشت می دانست که فیبریلاسیون قلبی زمانی رخ می دهد که مشکل پرکاری غده تیروئید به ویژه در بیماران سالخورده وجود داشته باشد.
در واقع ، آقای پاری در گذشته دچار پرکاری تیروئید در اثر بیماری گریوز بوده است و به وسیله روش ید رادیواکتیو درمان شده است به او همچنین داروی ضد تیروئید کاربی مازول ، برای مدت شش هفته داده شده بود تا اینکه ید رادیواکتیو بتواند تاثیر خود را بگذارد.
با وجود این که آقای پاری در ابتدا نگران تعداد قرص هایی بود که مصرف می کرد ولی بعد از مرخصی از بیمارستان و گذشت شش ماه و پس از تحت کنترل درآمدن غده تیروئید وی همه نگرانی هایش برطرف شد.
حتی اکنون قلب آقای پاری به طور منظم در تپش است و وی مانند همیشه سالم و سرحال است. پزشک وی به طور مرتب خون وی را آزمایش می کند تا اینکه مطمئن شود آقای پاری در اثر درمان با ید رادیواکتیو دچار کم کاری نشده است.
بیماری گریوز و چشمها
نشانه های خاص چشمی در بیماری گریوز در بیشتر بیماران وجود دارد و پزشک می تواند این نشانه ها را با نگاه دقیق در بیمار مشاهده نماید. این علائم گاه قبل از شروع پرکاری تیروئید یا حتی بعد از اولین معالجه موفقیت آمیز پرکاری تیروئید بروز می کنند. اغلب یکی از چشم ها بیشتر از دیگری تحت تاثیر قرار می گیرد.
اولین علامت می تواند تورفتگی پلک بالا باشد که چنان به نظر می رسد که به بالا کشیده شده و باعث شده قسمت اعظم سفیدی چشم دیده شود و حالتی همانند خیره نگریستن را در شخص به وجود می آورد. این حالت ممکن است پس از درمان و بازگشتن هورمون تیروئید به حالت نرمال ( طبیعی) برطرف شود. برخی از بیماران از خشک بودن چشمان و احساس وجود سنگریزه در چشم ها رنج می برند و برخی نیز از پلک زدن مداوم و همچنین از پر آب بودن چشمان شکایت دارند.
سایر خصوصیات چشمان بیماران تیروئیدی در نتیجه ایجاد فشار در پشت کره چشم ( که در یک حفره استخوانی به نام کاسه چشم قرار دارد) به وجود می آیند . فاصله میان کره چشم و عقب کاسه چشم در برگیرنده ماهیچه ها( که باعث حرکت چشم می شوند) عصب بینایی که پیام ها را به مغز انتقال می دهد و همچنین چربی می باشد.
در این بیماران گذشته از این تغییرات، جمع شدن مقدار زیادی آب در پشت کره چشم باعث می شود چشم حالتی باد کرده پیدا کند.
در نتیجه این علایم باعث می شود که چشم ، حرکت طبیعی خود را از دست داده ، دید دوبینی و یا حتی نوعی حالت غیرعادی در نگاه شخص بیمار که شبیه خیره نگریستن است به وجود بیاید.
افزایش فشار در پست کره چشم باعث می شود چشم حالت بیرون زدگی پیدا کند. افزایش فشار بر روی کره چشم باعث می شود چشم در برابر گرد و غبار ، شن ریزه، باد و آفتاب آسیب پذیر شود و نیز ممکن است قرنیه آسیب ببیند.
علاوه بر این ، مقداری از چربی موجود در پشت کره چشم به داخل پلک رانده شده و باعث می شود چشم حالت پف کرده به خود بگیرد.
در موارد بسیار نادر، در افراد شدیدا بیمار، افزایش فشار ممکن است به عصب بینایی آسیب رسانده و باعث از دست دادن تمام یا بخشی از بینایی گردد.
درمان بیماری چشمی به اندازه درمان پرکاری تیروئید رضایت بخش نیست. تصور می شود سیگار کشیدن باعث وخیم تر شدن بیمار گردد. به همین ترتیب کنترل ضعیف پرکاری تیروئید نیز باعث بدتر شدن آن می شود.
بنابراین، لازم است سیگار کشیدن را به طول کامل ترک کنید و از دستورات پزشک خود در مورد استفاده از داروهایی نظیر کاربی مازول و تیروکسین پیروی کنید.
اگر چشمان شما خشک هستند و یا حتی آب اضافی دارند می توانید طبق تجویز پزشکتان از قطره های اشک مصنوعی استفاده کنید.
همچنین بهتر است در هوای آفتابی از عینک آفتابی استفاده کنید. در کسانی که بیماری آن ها شدیدتر است و بینایی آن ها تهدید می شود ، ممکن است نیاز به درمان با یک داروی استروئیدی همانند پردنیزولون (Prednizolone) باشد. این دارو باعث می شود آب جمع شده در پشت کره چشم که فرآیند آن به درستی شناخته نشده است جذب شود.
راه حل دیگر، آن است که شاید بتوان با جراحی و برداشتن بخشی از دیواره کاسه چشم ، فشار وارده بر پشت کره چشم را کاهش داد.
در حالی که انجام چنین کار بزرگی به ندرت پیش می آید ، ولی در صورت انجام ، باید فقط با همکاری نزدیک میان متخصصان چشم و تیروئید این کار انجام گیرد. بسیاری از افراد مبتلا به بیماری گریوز بعد از گذشت یک دوره دو یا سه ساله متوجه می شوند که مشکلات چشمی آن ها به طور قابل ملاحظه ای از بین رفته است.
در این مرحله، یک جراحی نسبتا کوچک دید دوبینی را تصحیح کرده و حالت خیره نگریستن و پف کردگی چشم ها را نیز کاهش خواهد داد.
برخی از شواهد دلالت بر آن دارد که ممکن است پس از درمان ( پرکاری تیروئید) با روش استفاده از ید رادیواکتیو، بیماری چشم ها بدتر شود، از این رو برخی از متخصصان ترجیح می دهند این نوع درمان را برای کسانی که چشمان آن ها در وضعیت بسیار بدی است تجویز نکنند.
در برخی مراکز، درمان بیماری چشم ناشی از تیروئید به وسیله رادیوتراپی تا اندازه ای موفقیت آمیز بوده است.
گواتر ندولر
این بیماری را می توان هم با جراحی و هم توسط ید رادیواکتیو درمان کرد. بر خلاف بیماری گریوز، احتمال بروز کم کاری تیروئید در این بیماری کم است. تجویز تیروکسین بعد از عمل جراحی برای جلوگیری از رشد دوباره گواتر سابقا متداول بود و حدود بیست سال اینکار ادامه داشته است اما در واقع این کار تا زمانی که شما دچار کم کاری تیروئید نشوید ضروری نمی باشد.
در برخی موارد، پرکاری تیروئید ممکن است در اثر عفونت ویروسی یا درمان با یک داروی خاص رخ دهد.
نوعی از پرکاری ضعیف تیروئید که به مدت چند هفته طول می کشد ، ممکن است پس از عفونت ویروسی تیروئید رخ دهد. اصطلاحا به این حالت تیروئیدیت ویروسی یا تیروئیدیت دکورواین (De Quervains Thyroiditius) می گویند و از برجسته ترین خصوصیات آن درد شدید در غده تیروئید است.
علایم این بیماری بسیار شبیه بیماری آنفولانزا است. این نوع پرکاری تیروئید به ندرت نیاز به درمان هایی به جز استفاده از داروی پروپرانولول دارد. معمولا به دنبال این پرکاری تیروئید، دوره ای نسبتا کوتاه از کم کاری تیروئید ظاهر شده و سپس بهبودی کامل حاصل می شود.
داروی محتوی ید به نام آمیودارون که به طور فزاینده ای از سوی متخصصان قلب برای درمان برخی از اختلال ها در ریتم قلب تجویز می شود، ممکن است باعث بروز پرکاری تیروئید گردد. قبل از استفاده از این دارو باید میزان تیروئید شما در خون آزمایش شود و نیز زمانی که شما این دارو را مصرف می کنید می بایستی شش ماه یک بار آزمایش خون بدهید.
کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدی ، زمانی روی می دهد که غده تیروئید نتواند به میزان کافی هورمون های تیروئید ، T3 , T4 تولید نماید، در شایع ترین نوع آن که 1% جمعیت (بیشتر زنان میانسال و کهن سال) را در بر می گیرد همه سلول های غده تیروئید به علت نقضی نا معلوم در سیستم ایمنی بدن از بین می روند و غده تیروئید چروکیده و منقبض می شود.
در موارد نادر، این نقص در سیستم ایمنی بدن نه تنها باعث کم کاری تیروئید شده بلکه باعث بزرگ شدن غده تیروئید و تشکیل گواتر در فرد بیمار می شود. هر دو نوع کم کاری تیروئید همان گونه که با بیماری گریوز در ارتباطند با سایر بیماری های به اصطلاح خود ایمنی که در صفحه های بعدی ذکر خواهد شد نیز در ارتباط هستند.
هر چند وجود کم کاری تیروئید شما رار در موقعیت خطرناک تری نسبت به سایر افراد سالم قرار می دهد، با این حال هنوز خطر آن بسیار ناچیز است. دلیل دیگر ابتلای افراد به کم کاری تیروئید در نتیجه درمان بیماری گریوز به وسیله جراحی یا ید رادیواکتیو می باشد.
نحوه گسترش کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید یک شبه رخ نمی دهد بلکه به آهستگی و در طی ماه های بسیار رخ می دهد و در ابتدا شما و خانواده تان ممکن است متوجه علایم بیماری نشوید، یا اینکه آن ها را مقتضی سن و سال بدانید.
اکنون پزشکان دسترسی سریع به آزمایش های لازم و مناسب در آزمایشگاه ها را دارند و در نتیجه می توان در بیشتر موارد کم کاری تیروئید را در مراحل اولیه یعنی زمانی که هنوز علایم بیماری خفیف هستند تشخیبص داد.
در برخی موارد حالت پیشرفته کم کاری تیرومید به اصطلاح میکزدم (Myxoedema) می گویند.
احتمال این که همه نشانه های بیماری در یک شخص وجود داشته باشد بسیار کم است مگر این که تشخیص بیماری بنا به دلایلی چندین ماه یا سال عقب افتاده باشد. به احتمال زیاد شما با دلایل مبهمی نظیر خستگی و افزایش وزن که به علت های متفاوتی ممکن است داشته باشند به پزشک خود مراجعه می کنید.
در آن جا پزشک از شما یک آزمایش خون به عمل خواهد آورد و چنان چه نتیجه آزمایش نشان دهد که میزان T4 در شما پایین و میزان TSH بالا است، این آزمایش ثابت می کند که شما دچار کم کاری تیروئید هستید و چنان چه مشکل خاصی همانند گلودرد شدید وجود نداشته باشد پزشک خانواده درمان را شروع خواهد کرد.
نشانههای کم کاری تیروئید کدامند؟
کم کاری تیروئید واکنش های شیمیایی بدن را کاهش داده و باعث ایجاد ناراحتی های زیر می شود:
اضافه شدن وزن
با وجود این که اشتهای فرد بیمار طبعیی یا حتی کمتر از معمولی است ولی وزنش افزایش می یابد. افزایش وزن از پنج تا ده کیلوگرم می باشد.
حساسیت نسبت به سرما
شما به شدت، احساس سرما می گنید و خواهان آن هستید که لباس های اضافی پوشیده و نزدیک آتش بنشینید. ممکن است از سفتی و گرفتگی عضلات در رنج باشید و زمانی که به طور ناگهانی حرکت می کنید به خصوص در هوای سرد دچار گرفتگی عضلات شوید.
مشکلات روانی
یکی دیگر از عوارض کم کاری تیروئید مشکلات روحی و روانی است. شما ممکن است احساس خستگی یا خواب آلودگی کنید و از نظر ذهنی افت کنید. ممکن است واکنش های شما کاهش یابند ولی خوش بختانه مشکلی در اخلاق شما به وجود نمی آید. در این حالت به اشتباه تصور می شود که افراد سالخورده دچار زوال عقل شده اند ، از دیگر اختلالات ناشی از کم کاری تیروئید می توان افسردگی و بدگمانی را نام برد.
جویده جویده صحبت کردن
ممکن است صدای شما کندتر و گرته شده و به صورت جویده جویده صحبت کنید.
مشکلات قلبی
سرعت ضربان قلب بر خلاف پرکاری تیروئید در کم کاری تیروئید کاهش یافته و به حدود شصت بار در دقیقه می رسد. ممکن است فشار خون بالا برورد و در افراد کهن سالی که مدت ها دچار کم کاری شدید تیروئید بوده اند خطر نارسسایی قلبی بالا می رود. آنژن صدری می تواند اولین نشانه کم کاری تیروئید باشد.
یبوست
در نتیجه کاهش کلی فرآیندهای بدنی ممکن است شما دچار یبوست شوید.
قاعدگی شدید
چنان چه شما هنوز یاسئه نشده باشید، دوره های قاعدگی در شما شدیدتر می شود.
مشکلات مربوط به پوست و مو
پوست ممکن است سخت و خشک شده و به راحتی پوسته پوتسه شود. پوست رنگ پریده می شود و پلک ها دست ها و پاهای شما ورم می کنند. در برخی افراد رنگوست به صورت زرد لیمویی در می آید و رگ های خونی برجسته در گونه ها باعث برافروختگی گونه می شوند. در برخی بیماران حالتی در پوست معروف به ویتیلیگو ( Vitiligo) به وجود می آید ، موها خشک و شکننده شده و قسمت بالایی ابروهای شما ممکن است دچار ریزش شوند.
اختلالات سیستم عصبی
ممکن است شنوایی شما قدری کاهش یابد و در حفظ تعادل خود نیز دچار مشکل گردید. چنان چه انگشتان شما به خصوص در طول شب دچار سوزش یا جز جز شوند، می توانید برای آسوده شدن از آن ، دست ها را به شدت تکان دهید.
بیماریهای مرتبط به کمکاری تیروئید
کم کاری غده تیروئید می تواند باعث افزایش احتمال پیشرفته یکی از بیماری های خود ایمنی زیر در فرد گردد هر چند که خطر آن کم است.
کم خونی حاد: تزریق مرتب ویتامین B12 برای نگهداری خون در حالت طبعیعی ضروری است.
دیابت: معمولا درمان دیابت به وسیله انسولین صورت می گیرد.
بیماری آدیسون (Addison): غدد آدرنال که در بالای کلیه ها قرار گرفته اند هورمون های کورتیزول و آلدوسترون را به اندازه کافی تولید نمی کنند. خوشبختانه می توان این هورمون ها را به صورت قرص تولید کرد.
نارسایی زودرس تخمدان ها: این حالت باعث از بین رفتن قاعدگی،ناباروری و یائسگی زودهنگام می شود.
کم کاری غدد پاراتیروئید: این حالت منجر به کاهش میزان کلسیم در خون می شود و به طور موثر به وسیله داروهای محتوی ویتامین D درمان می شود.
وتیلیگو: یک بیماری پوستی است که در آن بخش هایی از پوست رنگ خود را از دست داده و پوست حالتی ابلق به خود می گیرد.
درمان کم کاری تیروئید
درمان کم کاری تیروئید به وسیله تیروکسین ( Thyroxine) است که در برخی کشورها نظیر انگلستان به صورت قرص های حاوی 25 ، 50 و 100 میکروگرمی تیروکسین می باشد. معمولا درمان با تیروکسین به آهستگی و با تجویز روزانه پنجاه میکروگرم به مدت سه تا چهار هفته شروع شده و برای سه تا چهار هفته بعدی به 100 میکروگرم در روز افزایش یافته و در نهایت به 150 میکروگرم در روز می رسد. بعد از حدود 3 ماه از شروع درمان ، آزمایش خون دیگری از شما به عمل می آید تا مشخص شود که آیا تغییر جزئی دیگری در مقدار داروی مصرفی لازم است یا خیر. هدف از این کار بازگرداندن میزان T4 و TSH در خون به حالت طبیعی است.
بعد از گذشت حدود دو تا سه هفته می بایستی احساس بهبودی کنید. در این هنگام وزن شما کاهش می باید و اطراف چشم شما پف کرده می شود که این حالت موقتی بوده و به زودی برطرف می شود ولی سه تا شش ماه طول خواهد کشید تا پوست و موهای شما به طور کامل به حالت طبیعی باز گردند. معمولا درمان کم کاری تیروئید باید در تمام عمر ادامه پیدا کند.
شرایط خاص:
در کم کاری تیروئید ، سطح چربی ها در خون افزایش می یابد و در افرادی که این حالت برای مدت ها بدون تشخیص باقی بماند رگ های خونی در اثر رسوب چربی تنگ تر می شوند و به خصوص در هنگام فعالیت های ورزشی ، خون کافی به ماهیچه قلب نمی رسد و شخص در وسط سینه اش احساس درد می کند که این نشانه آنژین است.
درمان به وسیله تیروکسین ممکن است آنژین قلبی را بدتر کند و فردی که دچار این مشکل است باید از مقدار کم دارو شروع کرده و بسیار آهسته تر از حالت طبعیی مقدار آن را افزایش دهد. شاید لازم باشد با یک عمل جراحی رگ های قلبی را باز کنند تا جریان خون بهبود یابد. این عمل را می توان قبل یا بعد از درمان با تیروکسین انجام داد. مقدار مصرفی تیروکسین باید در طی بارداری به دقت کنترل شود.
کم کاری موقت تیروئید
معمولا درمان به وسیله تیروکسین تا پایان عمر ضروری می باشد اما اگر کم کاری تیروئید سه یا چهار ماه پس از جراحی یا درمان به وسیله ید رادیواکتیو برای بیماری گریوز باشد، استفاده از تیروکسین می تواند کوتاه مدت و تنها به مدت نه هفته باشد و شما نیاز به هیچگونه درمان دیگری نخواهید داشت. در موارد مشابه نیز که پس از زایمان یا در تیروئیدیت های ویروسی پیش می آید ، درمان به وسیله تیروکسین موقتی می باشد.
کم کاری خفیف تیروئید
بسیاری از پزشکان حتی زمانی که کمترین شکی به مشکلات تیروئیدی در شخصی داشته باشند از او آزمایش خون به عمل می آورند. اغلب ناهنجاری های بسیار جزئی ، در بیمارانی که به دلیل وجود علایمی نا معلوم مثل خستگی یا داشتن سابقه ابتلا به بیماری خود ایمنی به دکتر مراجعه می کنند تشخیص داده میشوند.
یکی از مهمترین این یافته ها وجود ترکیبی از T4 نرمال و TSH بالا در خون می باشد.
این حالت در میان پزشکان در اصطلاح کم کاری تحت بالینی نامیده می شود. حدود پنج تا بیست درصد از کسانی که دچار این وضعیت هستند در سال های بعد دچار کم کاری تیروئید خواهند شد . به همین دلیل در صورتی که این ناهنجاری ها در بیشتر از یک مورد کشف شوند برای جلوگیری از پیشرفت کم کاری تیروئید تیروکسین تجویز خواهد شد. این موضوع نباید باعث نگرانی در فرد گردد چرا که پیشگیری بهتر از درمان است.
مشکلات مربوط به داروها
کربنات لیتیم که برای درمان افسردگی و بیماری مانیا تجویز می شود ممکن است باعث ایجاد گواتر یا کم کاری تیروئید گردد. در صورت بروز این وضعیت لازم است شخص استفاده از آن ها را قطع کرده و به درمان به وسیله تیروکسین ادامه دهد.
آمیودارون (Amiodarone) که برای درمان برخی از اختلالات قلبی مورد استفاده قرار می گیرد نه تنها ممکن است باعث پرکاری تیروئید گردد بلکه ممکن است باعث کم کاری تیروئید نیز بشود و هر کس که از این دارو استفاده می کند لازم است که به طور مرتب تیروکسین خونش را اندازه گیری کند.
بیماری تیروئید و حاملگی
بیماری تیروئیدی شما از هر نوعی که باشد در صورتی که قصد حامله شدن داشته باشید لازم است به پزشک خود اطلاع دهید. این کار به شما امکان می دهد که سطح هورمون های تیروئید خون خود را تحت کنترل درآورده و از وارد شدن هر نوع آسیبی به جنین جلوگیری کنید.
بیماری گریوز و حاملگی
پرکاری تیروئیدی که در زمان حاملگی رخ می دهد در اغلب موارد ناشی از بیماری گریوز می باشد. با این حال این رویداد شایع نبوده و بیماری های خود ایمنی که بیماری گریوز نمونه ای از آن ها است در طی دوران حاملگی به راحتی خود را نشان می دهند. همچنین زنان مبتلا به پرکاری تیروئید نسبتا نابارور هستند ، به همین دلیل که در بیشتر قاعدگی ها تخمکی از تخمدان ها رها نمی شود.
در صورتی که پادتن تحریک کننده تیروئید که باعث پرکاری غده تیروئید مبتلا به گریوز می شود از جفت عبور کرده و به خون جنین برسد او نیز همانند مادرس دچار پرکاری تیروئید خواهد شد.
خوشبختانه داروهای ضد تیروئید نیز می توانند از جفت بگذرند. کنترل درست پرکاری تیروئید در مادر این اطمینان را به وجود می آورد که هیچ نوع خطری متوجه جنین نمی باشد.
عدم تشخیص پرکاری تیروئید یا درمان نادرست در زنان حامله ممکن است منجر به سقط جنین گردد و درمان شدید با داروهای ضدتیروئید ممکن است منجر به پیشرفت گواتر در جنین گردد.
بنابراین لازم است که به بیماران مقدار کمی کاربی مازول جهت بازگرداندن میزان هورمون در خون به حالت طبیعی تجویز شود و این میزان هر چهار تا شش هفته با همکاری نزدیک با متخصص مامایی کنترل گردد.
معمولا چهار هفته قبل از زایمان ، مصرف کاربی مازول قطع می شود تا اطمینان حاصل شود که جنین در دوران حساس رشد خود دچار کم کاری تیروئید نشده باشد.
در صورتی که پرکاری تیروئید بعد از تولد نوزاد و در دوران شیردهی رخ هدف مادر به جای اینکه از کاربی مازول استفاده کند می بایستی از دارویی به نام پروپیل تیواوراسیل (Propyl Thioracil) استفاده نماید. این دارو در حقیقت به میزان خیلی کمتری وارد شیر مادر می شود بنابراین تاثیری در نوزاد نخواهد داشت.
برخی گزارش ها از آمریکای شمالی حکایت از آن دارد که کاربی مازول با یک نادر به نام آپلازی کوتیس (Aplasia Cutis) در نوزاد در ارتباط است که در این بیماری ، نقصی در پوستی که قسمت کوچکی از پوست سر را می پوشاند ایجاد می شود. این تصور در میان پزشکان انگستان وجود دارد. در صورتی که این بیماری وجود داشته باشد خطر آن بسیار بالا برآورد می شود. بسیاری از متخصصان در این کشور تمایل به تجویز کاربی مازول در دوران حاملگی دارند.
با این حال برخی استفاده از پروپیل تیواوراسیل را ترجیخ می دهند و در صورت امکان قبل از حامله شدن استفاده از آن را شروع می کنند. مقدار مصرفی پروپیل تیواوراسیل ده برابر کاربی مازول است و تنها در قرص های 50 میلی گرمی در بازار موجود هستند.
استفاده از روش ید رادیواکتیو هرگز در دوران حاملگی تجویز نمی شود. در برخی موارد حدود بیست هفته بعد از حاملگی در بیمارانی که نسبت به داروها دچار عوارض جانبی شده اند و یا کسانی که به طور نا منظم آن ها را استفاده کرده اند عمل جراحی سفارش می شود. در این حالت جنین در معرض خطر قرار می گیرد.
پرکاری تیروئید در نوزادان
پادتن محرک تیروئید، در بیشتر زنان دچار بیمار گریوز در طی حاملگی از بین رفته یا طیح آن در خون کاهش می یابد.
در برخی نیز سطح آن بالا می ماند و از آن جایی که خون مادر با خون جنین در تماس است میزان پادتن در خون نوزاد بالا خواهد بود و ممکن است باعث پرکاری تیروئید در وی گردد.
این امکان وجود دارد که با تشخیص میزان بالای این پادتن ها در خون مادر در اواخر دوران حاملگی آن دسته از نوزادانی را که به احتمال زیاد پرکاری تیروئید در آن ها پیشرفت کرده است یا شناسایی کرد. پرکاری تیروئید در این نوزادان در صورت کشف به موقع در این مرحله به راحتی قابل درمان است و تنها دو تا سه هفته طول خواهد کشید تا این که این پادتن ها در مادر از بین رفته و غیر فعال شوند.
در مواردی نادر، مادرانی که بیماری گریوز آن ها با موفقیت درمان شده است دوباره شروع به تولید پادتن متحرک تیروئید کرده و نوزادان آن ها در معرض مبتلا شدن به پرکاری تیروئید قرار می گیرند.
در کشوری نظیر انگلستان، همه نوزادان ، اندکی بعد از تولد مورد آزمایش خون قرار می گیرند تا هر گونه ناکارآیی در هورمون تیروئید آن ها شنایی شود.
کم کاری تیروئید:
امروزه، بیشتر بیماران دچار کم کاری تیروئید در هنگام حاملگی از تیروکسین استفاده می کنند. اگر چه احتامال کاهش باروری در کم کاری خفیف تیروئید پایین است ، ولی احتمال حامله شدن و یا ادامه حاملگی در افرادی که به مدت طولانی دچار کم کاری شدید تیروئید هستند نیز کم است.
شاید لازم باشد مقدار تیروکسین در هنگام حاملگی افزایش یافته و به 50 میکروگرم در روز برسد. هر سه ماه یک بار باید جهت کنترل مقدار مصرفی تیروکسین آزمایش خون به عمل بیاید.
سه یا چهار هفته پس از زایمان می توان دوباره مقدار تیروکسین مصرفی را به اندازه قبل از حاملگی رسانید ، غده تیروئید جنین مستقل از غده تیروئید مادر است و هورمون های خود را تولید می کند، بنابراین، چنان چه شما در برخی مواقع فراموش کنید تیروکسین مصرف نمایید نوزاد به خطر نمی افتد. اما اگر این فراموشی در شما به صورت یک عادت در آید ، میتواند خطر سقط جنین را افزایش دهد.
کم کاری تیروئید در نوزادان
از هر 3500 نوزاد حدود یک نفر به علت تشکیل نشدن درست غده تیروئید دچار نوعی کم کاری تیروئید می شوند. در گذشته به علت عدم آزمایش خون ، این موضوع نامشخص می ماند ، تا اینکه نوزاد چند ماهه می شد و دیگر شاید برای همیشه دچار معولیت جسمی یا ذهنی می شد که به آن در اصطلاح کرتینیسم می گویند. اما امروزه همه نوزادان را طی پنج تا هفت روز پس از تولد به منظور تعیین کم کاری تیروئید به وسیله آزمایش خون مورد معاینه قرار می دهند.
در صورت مشاهده هر گونه اشکالی در نوزاد بلافاصله وی را تحت درمان قرار می دهند تا این که بهبود یابد.
معمولا درمان تا پایان عمر صورت می گیرد. اما در تعداد کمی از نوزادان کم کاری تیروئید موقتی است.
کم کاری موقت تیروئید در چنین نوزادانی به علت کم کار بودن غده تیروئید مادران آن ها می باشد. بدین صورت که در خون مادر پادتن های سد کننده ای وجود داشته که از جفت گذشته و تاثیری معکوس نسبت به پادتن های محرک تیروئید که در اثر بیماری گریوز به وجود می آید در جنین داشته و باعث کم کاری تیروئید در آن ها شده است.
پس از تولد
اگر چه پرکاری تیروئید گریوزی در طی حاملگی به خودی خود بهبود می یابد اما اغلب به گونه ای شدیدتر چند ماه پس از زایمان دوباره باز می گردد. این در حالی است که نوع دیگری از پرکاری تیروئید ممکن است سال اول پس از زایمان پیشرفت کند که شاید از قبل شناسایی نشده باشد و تقریبا می توان گفت همیشه در بیمارانی بروز می کند که دارای زمینه بیماری های تیروئیدی خود ایمنی نظیر تیروئیدیت هاشیموتو بوده اند.
این نوع پرکاری تیروئید خفیف بوده و فقط چند هفته طول می کشد و در صورت لزوم می توان با یک داروی بتابلوکر ( داروی بلوکه کننده گیرنده های بتا) نظیر پروپرانولول آن را درمان نمود. به همین ترتیب ممکن است یک دوره زودگذر کم کاری تیروئید خفیف به دنبال آن بروز کند که نیازی به درمان نداشته باشد که پس از آن بهبودی کامل رخ می دهد.
یک چنین اتفاقی ممکن است در حاملگی های بعدی نیز رخ دهد. در نهایت این که در بسیاری از بیماران کم کاری دایمی تیروئید به وجود می آید.
تشخیص میان تیروییدیت پس از زایمان که نیازی به درمان ندارد با بیماری گریوز که نیاز به درمان دارد بسیار مهم است .
برای رسیدن به این تشخیص ، لازم است غلظت پادتن تحریک کننده تیروئید اندازه گیری شود که معمولا در بیماری گریوز وجود دارد. یا توانایی غده تیروئید در برداشت ید رادیواکتیو که در تیروییدیت پس از زایمان دچار نقصان می شود اندازه گیری شود.
تیروییدیت پس از زایمان 5% از زنان را مبتلا می سازد ولی بیشتر بیماران از علایم آن شکایتی ندارند. به نظر می رسد هیچگونه ارتباطی میان اختلالات تیروئیدی در آزمایش خون و افسردگی پس از زایمان وجود نداشته باشد.
گواتر
به غده تیروئید بزرگ شده در اصطلاح گواتر گفته می شود. علت های بسیار زیادی برای گواتر وجود دارد که عباتند از :
کمبود ید در رژیم غذایی( به بیشتر در مناطق کوهستانی دور افتاده رخ می دهد) ، مصرف داروهایی نظیر کربنات لیتیم که برای درمان بیماران دچار افسردگی و جنون مورد استفاده قرار می گیرد و نیز اختلالات خود ایمنی نظیر تیروییدیت هاشیموتو و بیماری گریوز.
علت بیشتر گواترهایی که در کشوری نظیر انگلستان وجود دارد هنوز ناشناخته است. به چنین گواترهایی با وجود اینکه دلایل پیچیده ای در بروز آن ها دخیل هستند در اصطلاح گواتر ساده گفته می شود.
با وجود این که غده تیروئید بزرگ می شود ولی همچنان تولید هورمون ها در حالت طبیعی باقی می مانند و هیچ گونه پرکاری یا کم کاری تیروئید دیده نمی شود. در ابتدا در نوجوانی و جوانی گواتر به طور مساوی و پراکنده بزرگ می شود. در طی 15 تا 25 سال بعدی ، هر چه باعث رشد غیرطبیعی تیروئید در جای اولش بوده است باقی می ماند و غده تیروئید به بزرگ شدنش ادامه می دهد اما دیگر به طور مساوی و پراکنده بزرگ نمی شود بلکه پر از ندول ها یا گره ها می شود. هر چه سن بالاتر رود گواتر گره دار تر خواهد شد که در این حالت در اصطلاح پزشکی به آن گواتر مولتی ندولر گفته می شود.
گواتر منتشر ساده
بیشتر بیمارانی که دارای گواتر منتشر ساده می باشند خانم های بین 15 تا 25 ساله هستند. چنان چه شما یکی از این افراد هستید خودتان یا خویشاوندانتان متوجه ورم متقارن و صافی در جلوی گردنتان خواهید شد.
ممکن است شما سال ها گواتر داشته اید ولی تصورتان این بوده که ان فقط چربی اطراف گردن است.در هنگامی که شما چیزی را قورت می دهید برجستگی ناشی از گواتر بالا و پایین خواهد رفت.
با این همه گواتر دردناک می باشد و معمولا مشکلی را در بلعیدن به وجود نمی آورد. اما ممکن است فرد در گلو احساس گرفتگی کند. اندازه گواتر در زمان های مختلف متفاوت است. در زمان قاعدگی یا دوره حاملگی اندازه آن تغییر می نماید. گواتر به ان اندازه ای که برخی نگران آن هستند مشکل ظاهری به وجود نمی آورد. برای مثال می توان گفت نقاشان بزرگ قرن هفده و هجده میلادی اغلب برای زیبا شدن چهره زنان در نقاشی ، گلوی آن ها را به حالت متورم می کشیدند که این دلیل بر زیبایی آن بود.
روش تشخیص و درمان گواتر
معمولا پزشک متخصص با یک آزمایش خون و معاینه گردن، می تواند گواتر را تشخیص دهد. هیچگونه درمانی برای گواتر منتشر ساده لازم نیست. در گذشته برای درمان از ید یا قرص های تیروکسین استفاده می شد. اما هیچکدام موثر نبودند. در بسیاری از افراد پس از یک دوره دو یا سه ساله گواتر به طور قابل توجهی کوچک می شود و یا به کلی از بین می رود.
گواتر مولتی ندولر ساده
چنان چه شما در میان سالی هستید شاید در موقع شستن دست و صورت و یا زمانی که برای آرایش جلوی آینه قرار گرفته اید متوجه ورمی در ناحیه گردن خود شوید. در واقع ممکن است گواتر سالیان دراز وجود داشته باشد ولی فقط زمانی متوجه آن شوید که بزرگ شده باشد یا این که قطر گردن شما بیشتر شده باشد.
گواتر در یک طرف گردن واضح تر از طرف دیگر است. اندازه آن در افراد مختلف تغییر می کند.
گاهی به سختی قابل دیدن است و زمانی به اندازه ای بزرگ است که شما مجبورید برای مخفی کردن آن از روسری یا شال گردن یا پیراهن یقه اسکی استفاده کنید. برخی از افراد برای اولین بار زمانی متوجه گواتر میشوند که گواتر به علت خونریزی داخلی متورم شود و برای مدتی ایجاد درد در ناحیه گردن نماید.
بزرگی گواتر ممکن است مشکلاتی را در بلعیدن غذاهای خشک و جامد به وجود آورد و در صورت فشار آوردن به نای ممکن است تا اندازه ای نفس کشیدن مشکل گردد. به خصوص در این مورد ، خوانندگان آواز متوجه تغییر صدای خود خواهند شد.
نحوه شناسایی گواتر
پزشک شما نمونه از خون شما را آزمایش خواهد کرد تا این که سطح هورمون های تیروئید خون را کنترل نماید اما برای درمان و تحقیقات بیشتر با یک متخصص نیز مشورت خواهد کرد. پزشک متخصص ممکن است یک یا چند نوع از آزمایش های زیر را بر روی شما انجام دهد.
انجام رادیوگرافی و آزمایش های تنفسی: این آزمایش ها نشان می دهند که آیا گواتر بر روی نای فشار می آورد یا خیر.
سونوگرافی (اسکن اولترا سوئد) : وسیله ای است به اندازه کف دست که بر روی گردن قرار گرفته و در همین حال تصویری از گواتر در صفحه نمایشگر ظاهر می شود. این تصویر اندازه و حجم گواتر را نشان داده و همچنین هر گونه کیست یا ندول را که پزشک متخصص ممکن است در معاینه متوجه آن نشده باشد را نیز مشخص می سازد.
اسکن ایزوتوپ: به وسیله این فن آوری میتوان عکس های مختلفی را فراهم آورد که نشان می دهد که آیا احتمال دارد ندول های گواتر در حال تولید هورمون تیروئید باشند یا خیر؟
در صورت تولید هورمون ، احتمال پرکاری تیروئید در سال های بعدی وجود خواهد داشت؟ در استفاده از این وسیله مقدار کمی از ماده رادیواکتیو به نام تکنزیوم 99 به رگ تزریق می شود و حدود نیم ساعت بعد از تزریق شما برای چند دقیقه زیر یک دوربین پیشرفته دراز می کشید.
روش نمونه برداری با سوزن: در این روش با استفاده از یک سوزن باریک مقداری از سلول های گواتر برداشته شده و به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می شود و در آن جا به وسیله میکروسکوپ آزمایش هایی بر روی سلول ها انجام می گیرد تا مشخص شود که آیا بزرگی تیروئید در نتیجه سرطان تیروئید است یا خیر.
روش درمانی گواتر مولتی ندولر
در صورتی که گواتر شما نسبتا کوچک است شاید نیاز به هیچگونه درمانی نباشد. پزشک شما هر ساله و یا هر دو سال یک بار سطح هورمون تیروئید خون شما را اندازه خواهد گرفت چرا که این امکان وجود دارد که غده تیروئید پرکار شده و در طی حدود دو ماه باعث پرکاری تیروئید در شما گردد. با وجود این که در بخش های مشخصی از دنیا برای کوچک کردن گواتر قرص های تیروکسین تجویز می شود، اما آن ها کم اثر و یا بی اثر بوده و ممکن است باعث پرکاری تیروئید گردند.
چنان چه گواتر به اندازه ای بزرگ شده باشد که از نظر ظاهر ناخوشایند شده و نیز به نای فشار وارد آورد موثرترین درمان عمل جراحی و برداشتن قسمت عمده ای غده تیروئید می باشد.
قبل از عمل جراحی نیاز به هیچ گونه درمانی ضروری نمی باشد و فقط لازم است بیمار حدود سه روز در بیمارستان بماند.
عوارض این عمل مشابه عمل جراحی برای بیماری گریوز است. شاید لازم باشد بعد از عمل جراحی از تیروکسین استفاده کنید به این دلیل که ممکن است بافت تیروئیدی باقی مانده نتواند به اندازه کافی هورمون تولید کند.
در بیمارانی که به اندازه کافی مستعد جراحی نمی باشند یا این که خود، خواهان آن نیستند این امکان وجود دارد که با روش ید رادیواکتیو بتوان تا 50 % از حجم گواتر آن ها را کم کرد. برای این کار مقدار زیادی ید رادیواکتیو نیاز است و ممکن است شما 24 تا 48 ساعت در بیمارستان بستری باشید. در صورت بستری شدن، اتاقی جداگانه به شما داده می شود تا از آلوده شدن سایرین به ماده رادیواکتیو جلوگیری شود. ممکن است ماه ها طول بکشد تا گواتر شما کوچک شود. احتمال این که تیروئید دچار کم کاری شود کم می باشد. دلیل آن این است که ید رادیواکتیو در داخل ندول ها تمرکز می یابد و در خین اینکه آن ها کوچکتر می شوند بافت تیروئیدی اطراف آن ها که به وسیله ید رادیواکتیو غیر فعال و بی اثر شده بودند فعال شده و شروع به تولید هورمون های تیروئید می کنند.
ندولهای تیروئید
ندول های مجزا و منفرد تیروئید بسیار شایع می باشند و در هر سنی می توانند بروز کنند. خانم ها بیشتر از آقایان دچار آن می شوند.
اندازه یک ندول تیروئید متغیر بوده و می تواند به اندازه یک نخود تا یک توپ گلف یا بزرگ تر باشد. ندول را نیز همانند گواتر به طور اتفاقی در هنگام شستن صورت یا نگاه کردن به آینه می توان کشف کرد.
گاهی نیز خون ریزی در داخل ندول ممکن است باعث ایجاد درد شود که شما را از وجود آن آگاه می سازد و سر انجام ندول ممکن است در طی یک معاینه پزشکی که هیچ ارتباطی با این مساله ندارد کشف شود در حالی که شما و خانواده تان اطلاعی از آن ندارید. بسیاری از زنان از اهمیت غده در سینه آگاه هستند و بنابراین طبیعی است که نسبت به سرطانی شدن یک ندول نگران باشند.
به همین علت پزشکان شما ممکن است از شما بخواهد که به یک متخصص مراجعه کنید. در حقیقت بیشتر ندول های منفرد تیروئید دارای سرطان تیروئید نمی باشند.
نحوه تشخیص ندولهای تیروئید
در صورتی که شما دارای ندول منفرد باشید آزمایش خون سطوح هورمون های T3 و T4 و TSH شما را در حالت طبیعی نشان خواهد داد. در این جا یک استثنا هم وجود دارد و آن آدنوم توکسیک یا آدنوم سمی می باشد که در آن آزمایش خون نشان دهنده نوعی پرکاری تیروئید است . متخصص تیروئید به دقت گردن شما را معاینه خواهد کرد چرا که نیمی از کسانی که تصور می کنند دارای یک ندول می باشند در حقیقت دارای ندول های بیشتری هستند که در اصطلاح به آن گواتر مولتی ندولر می گویند. در این مورد می توان به شما اطمینان داد که مشکل شما خیلی جدی نمی باشد.
افرادی که نیازمند بررسی های وسیع تری هستند ممکن است تحت رادیوگرافی ،سونوگرافی یا اسکن رادیو ایزوتوپ تیروئید قرار گیرند. اما تنها آزمایش بسیار مهم نمونه برداری از سلول های ندول به وسیله سوزن می باشد که روش FNA معروف است. این روش ساده و سریع بوده و در صورت لزوم می توان دو تا سه بار آن را انجام داد بدون این که بیمار احساس درد و ناراحتی کند، روش FNA یکی از مهم ترین پیشرفت ها در زمینه بیماری تیروئید است در گذشته بیشتر کسانی که دارای ندول منفرد تیروئید بودند مجبور بودند جراحی نمایند. اما امروز می توان با نمونه برداری از ندول در کلینیک به صورت سرپایی جلوی بسیاری از عمل های جراحی غیر ضروری را گرفت.
ندول های خوش خیم (غیر سرطانی) ممکن است طی سال های متمادی بزرگ شده و حتی ممکن است به اندازه ای بزرگ شوند که لازم باشد برای حفظ ظاهر، نیاز به عمل جراحی باشد . در صورتی که نگران سرطانی بودن ندول خود باشید پزشک متخصص ممکن است برای برداشتن آن به شما پیشنهاد عمل جراحی بدهد تا این که یک بار برای همیشه از شر آن راحت شوید.
نمونهبرداری از تیروئید
تکنیک FNA
روش FNA که در آن تعدادی از سلول های تیروئید جهت آزمایش برداشته می شوند به منظور بررسی ندول های تیروئید انجام می گیرد.
در روش FNA مایع موجود در ندول را برداشته و ممکن است ندول از بین برود.
این بدان معنا است که ندول می بایستی یک کیست تیروئیدی بوده باشد و نیاز به درمان بیشتر نیست. چنانچه کیست دوباره عود کرد می توان دوباره از این روش بهره برد اما لازم است در موقع برگشت دوباره کیست به وسیله عمل جراحی نیمی از تیروئید کیستی را برداشت.
نمونه برداری از سلول های ندول ممکن است غده ای خوش خیم را نشان دهند و بنابراین شما دچار سرطان نیستید.
در چنین حالتی می توانید مطمئن شوید که هیچ درمانی لازم نیست مگر این که غده به اندازه ای بزرگ باشد که عمل بلعیدن را دشوار سازد که در این صورت نیاز به عمل جراحی است.
در صورتی که سلول های برداشته شده بدخیم باشند که نشان دهنده سرطان تیروئید است لازم است به سرعت عمل جراحی صورت گیرد.
در برخی موارد به علت کم بودن سلول های برداشته شده تشخیص خوش خیم و یا بدخیم بودن ندول غیر ممکن است.
در این گونه موارد نیاز به یک عمل جراحی است تا تمام ندول برداشته شود تا اینکه بتوان آن را به طور کامل زیر میکروسکوپ به دقت بررسی نمود.
سرطان غده تیروئید
تومورهای بدخیم غده تیروئید بسیار کم هستند. برای مثال از هر 50 تا 100 نفری که به علت پرکاری تیروئید ناشی از بیماری گریوز به پزشک متخصص مراجعه می کنند یک نفر دارای سرطان تیروئید است.
دو نوع سرطان رایج تیروئید عبارتند از:
سرطان پاپیلر، که اغلب زنان جواب و کودکان را مبتلا می سازد.
سرطان فولیکولر که در سن زیر 30 سال بسیار نادر است.
دلیل نامگذاری این دو سرطان به علت شکل ظاهری آن ها در زیر میکروسکوپ است. با این حال این دو سرطان در هر سنی می توانند بروز کنند. تشخیص و درمان در مراحل اولیه می تواند کارساز بوده و شخص می تواند دارای یک زندگی طبیعی باشد.
به عبارت دیگر ، احتمال مرگ به وسیله سکته مغزی یا حمله قلبی در سن بالا در این افراد در مقایسه با سرطان تیبروئید بسیار بالاتر است.
نحوه تشخیص سرطان تیروئید
اکثر بیماران با یک غده در گردن و یا به خاطر رشد سریع گواتر که اشل های طولانی با آن ها بوده است به پزشک خود مراجعه می کنند. تشخیص سرطان تیروئید در بیمارستان به وسیله نمونه برداری به طریق FNA و یا به وسیله جراحی بعدی صورت می گیرد.
در مواردی بیمار به دلیل بزرگ شدن غدد لنفاوی در گردن به پزشک مراجعه می کند. این در حالتی است که نمونه برداری یا بیوپسی نشان خواهد داد که در واقع بیمار به سرطان نوع پاپیلر که از غده لنفاوی انتشار پیدا کرده است دچار شده است.
روشهای درمان سرطان تیروئید
سرطان تیروئید معمولا به وسیله برداشتن قسمتی یا تمام غده تیروئید درمان می شود. از ید رادیواکتیو معمولا پس از عمل برای کشتن سایر سلول های سرطانی باقی مانده استفاده می شود.
جراحی سرطان تیروئید
سرطان پاپیلر معمولا با داشتن حداکثر غده تیروئید معالجه می شود. به این دلیل که این سرطان می تواند در جاهای مختلف غده تیروئید انتشار یابد. هر کدام از غده های لنفاوی بزرگ که سرطانی باشند نیز در این مرحله برداشته می شوند.
سرطان فولیکولر بر خلاف سرطان پاپیلر معمولا فقط در یک بخش از غده تیروئید رشد می کند و برداشتن نیمی از غده تیروئید در کل ممکن است لازم باشد. هیچ درمان ویژه ای قبل از عمل جراحی نیاز نبوده و پس از سه روز بیمار مرخص می شود.
درمان با ید رادیواکتیو
برداشتن قسمت های تیروئید به وسیله عمل جراحی غیر ممکن می باشد. بنابراین در مواردی به منظور از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده در بیماران دچار سرطان پاپیلر مقدار زیادی ید رادیواکتیو به آن ها داده میشود.
ید رادیواکتیو در بیمارستان به صورت مایع یا به صورت قرص به بیمار خورانده می شود.
بیمار مدت 24 تا 48 ساعت در بیمارستان و در یک اتاق مجزا به دور از سایر بیماران نگهداری می شود تا این که سایر بیماران به ماده رادیواکتیو آلوده نشوند.
معمولا ید رادیواکتیو سه تا چهار هفته پس از عمل جراحی و قبل از این که استفاده از قرص های تیروکسین شروع شود به بیمار داده می شود و این بدان دلیل است که زمانی که تیروئید بیمار کم کار است و سطج TSH در خون بالا است ید رادیواکتیو بیشترین اثر را دارد.
اگر پس از عمل بنا به دلایلی استفاده از تیروکسین را جهت جلوگیری از کم کاری تیروئید شروع کرده اید باید تقریبا چهار هفته قبل از استفاده از ید رادیواکتیو مصرف آن را قطع کنید.
در پایان دوره ای که بدون تیروکسین به سر می برید ممکن است احساس خستگی کنید. اما هیچ صدمه ای به شما نخواهد رسید. در چند سال اخیر امکان استفاده از TSH مصنوعی برای بالا بردن سطح آن در خون به وجود آمده است. این ماده که به صورت تزریقی می باشد شبیه به همان ماده ای است که از غده هیپوفیز ترشح می شود و دیگر نیازی به متوقف کردن تیروکسین وجود ندارد.
هورمون تیروکسین
پزشکان بر این باورند که میزان رشد سرطان های فولیکولر و پاپیلر ممکن است به وسیله هورمون TSH افزایش یابد، بنابراین بخش عمده ای از درمان اطمینان یافتن از کافی بودن هورمون تیروکسین در خون است . تا این که سطح TSH در خون کاهش یافته و غیرقابل ردیابی گردد. بیماران دچار سرطان تیروئید اندکی بیشتر از کسانی که دچار کم کاری تیروئید هستند نیاز به تیروکسین دارند. مقدار 150 تا 200 میکروگرم تیروکسین در روز برای متوقف کردن ترشح TSH کافی می باشد.
نحوه ردیابی سرطان تیروئید
سرطان های پاپیلر و فولیکولر همانند غده تیروئید طبیعی ماده ای به نام تیروگلوبولین را تولید می کنند. غده تیروئید این ماده را فقط با حضور TSH می تواند تولید کند. اما سرطان تیروئید می تواند در غیاب TSH هم این ماده را تولید کند.
بنابراین ، در صورتی که هیچ مقدار TSH قابل اندازه ای در جریان خون به دلیل مصرف تیروکسین وجود نداشته باشد وجود تیروگلوبولین در این حالت در خون باید نشانه سرطان در گلو یا سایر قسمت های بدن باشد. بنابراین تیروگلوبولین را در اصطلاح تومور مارکر یا نشانگر تومور می گویند. اگر بیماری از تیروکسین استفاده می کند و سطح تیروگلوبولین او بالا رفته باشد در این حالت پزشک متخصص اقدام به اسکن برداری به وسیله ید رادیواکتیو از همه قسمت های بدن می کند تا محل تومور عود کننده یا متاستازهای (metastases) آن را مشخص کند.
معمولا اسکن 14 تا 48 ساعت پس از مصرف ید و چهارهفته پس از این که بیمار مصرف تیروکسین را قطع کرده و نیز پس از تزریق TSH انجام می گیرد. هر توموری که پیدا شود ممکن است با مقدار زیادی ید رادیواکتیو درمان شود.
نتیجه درمان سرطان تیروئید چیست؟
نتیجه، بستگی به اندازه تومور و انتشار آن در زمان تشخیص دارد. اگر درمان به درستی صورت گیرد ، می توان انتظار داشت که یک خانم جوان دچار یک سرطان پاپیلر کوچک با وجود این که سرطان در غدد لنفاوی گردن نفوذ کرده است ، بتواند یک زندگی طبیعی داشته باشد.
حتی سرطان فولیکولر را که در استخوان ها و شش ها نفوذ کرده باشد را ممکن است معالجه نمود تا بیمار بتواند سال ها به خوبی زندگی کند.
سرطان های نادر تیروئید
انواع سرطان های تیروئید شامل موارد زیر است:
سرطان مدولری تیروئید که میتواند هم ارثی باشد و هم غیر ارثی و همراه با ناهنجاری های سایر غدد درون ریز یا اسکلتی باشد.
لنفوم تیروئید که معمولا در افراد سالخورده دیده می شود و و ممکن است همراه با نشانه بیماری در سایر نقاط بدن باشد.
سرطان آناپلاستیک که این سرطان نیز در افراد سالخورده دیده می شود.
عوارض آتی این نوع از سرطان ها بدتر از سرطان های پاپیلر و فولیکولر می باشد . درمان آن ها بسیار مشکل تر است و شاید شیمی درمانی و پرتو درمانی لازم گردد.
آزمایشهای خونی از غده تیروئید
شمار بسیاری از بیماران خواهان آن هستند تا درباره میزان واقعی هورمونهای تیروئید و هورمون محرک تیروئید در خون خود اطلاع پیدا کنند.
اندازه های نرمال و مرجع T3 و T4 و TSH در آزمایشگاه های مختلف اندکی تفاوت دارد و به جمعیت نرمال استفاده شده برای محاسبه ها و نیز به نوع سنجش برای اندازه گیری هورمون ها بستگی دارد. بیشتر هورمون های T3 و T4 متصل به یک پروتئین هستند و در این حالت غیرفعال می باشند. فقط کمتر از 1% از این هورمون ها آزاد و جدا از پروتئین بوده و قادر به کنترل سوخت و ساز بدن هستند.
اندازه گیری کل هورمون های T3 و T4 هم شامل هورمون های آزاد و هم هورمون های متصل به پروتئین می باشد. در حالی که اندازه گیری هورمون های T3 و T4 آزاد ، دیگر شامل هورمون های متصل به پروتئین نمی باشد. هر دو اندازه گیری داده های مشابهی در مورد اینکه آیا تیروئید به طور نرمال کار می کند یا نه و یا این که پرکار یا کم کار است ، در اختیار ما قرار می دهند. برخی از بیمارستان ها اندازه گیری کل برخی دیگر اندازه گیری هورمون های آزاد و تعداد کمی نیز هر دو را انجام میدهند.
در بیماران سالخورده که پرکاری تیروئید ممکن است زیاد شدید نباشد و دچار نارسایی های قلبی همانند ضربان های نامنظم قلب ناشی از فیبریلاسیون دهلیزی هستند ، سطح هورمون ها ممکن است تنها اندکی بالا رفته باشد . در همه بیماران دچار پرکاری تیروئید به جز موارد بسیار نادر، سطح TSH در خون به قدری پایین است که نمیتوان آن را ردیابی کرد.
بیماران دچار کم کاری تیروئید علایم خاصی را نشان می دهند. در این سطوح FT4 و TT4 بسیار پایین هستند.
در مواردی نادر کم کاری تیروئید ناشی از بیمار یغده هیپوفیز می باشد. در این حالت سطح TT4 و FT4 پایین بوده و سطح TSH نرمال یا طبیعی است.
در کم کاری خفیف و تحت بالینی تیروئید ، غلظت FT4 و TT4 در سطح نرمال می باشد.
مقدار مناسب دارو
پزشک شما یا متخصص تیروئید معمولا آن مقدار تیروکسین تجویز خواهد کرم که سطح T4 کل و T4 آزاد در حداکثر محدوده طبیعی قرار گرفته و سطح TSH در حداقل محدوده طبیعی قرار گیرد.
در چنین شرایطی لازم است که سطح T3 در خون به طور کامل طبیعی باشد تا این که پرکاری تیروئید پیش نیاید. در صورتی که شما تیروکسین را به طور مرتب استفاده نکرده باشید نتایج حاصله از آزمایش خون به روشنی آن را نشان خواهند داد.
جدیدترین روش درمان تیروئید کمکار و پرکار کدام است؟
روشی که به شما معرفی میکنیم ،شاید برایتان تازگی داشته باشد اما این طب چینی تاریخچه 5000 ساله دارد.
رفلکسولوژی یا علم بازتاب درمانی که به آن سوجوک تراپی نیز میگویند اولین بار پنج هزار سال پیش در چین باستان کشفد شد.
این روش که غیرتهاجمی و بدون عوارض است،قدمت بسیاری در درمان انواع بیماریها و اختلالات در مشرق زمین دارد.
علاوه بر شرق آسیا،استفاده از این روش درمانی سال هاست در آمریکا و اروپا و سایر کشورها نیز فراگیر شده است.
رفلکسولوژی چگونه عمل میکند؟
تا حالا شنیدهاید که میگویند پا برهنه روی زمین راه بروید تا بیماریهای شما از بین برود؟
اما تا به حال نگفته اند پابرهنه راه رفتن روی زمین چه ارتباطی به بهبود بیماریهای بدن دارد!؟
البته این فقط یک مثال بود و روش درمانی ما پابرهنه راه رفتن روی زمین نیست!
در کف پا و دستان و همینطور گوشهای شما پر از پایانههای عصبی است.
هر کدام از این پایانههای عصبی به اندامهای داخلی بدن متصل هستند.
وقتی شما در طبیعت با پای برهنه روی زمین راه میروید،سنگ ریزه ها و برجستگی هایی که روی زمین قرار دارد به کف پای شما فشار وارد میکند و با تحریک نقاطی که در کف پای شما هستند و درواقع همان پایانههای عصبی میباشند،باعث تحریک اندامهای داخلی مرتبط با آن نقاط میشوند.
نحوه کار این پایانه های عصبی موجود در کف پا به گونهای است که وقتی با فشار تحریک میشوند،عملکرد اندامهای داخلی مرتبط با خود را بهبود میبخشند.
رفلکسولوژی هم تقریبا همینطور عمل میکند.
شما با فشار و تحریک آگاهانه نقاط خاصی در کف پا،دست و گوشهای خود عملکرد اندامهای داخلی و غدد درونریز مرتبط با آن عضو را بهبود میبخشید.
برتری رِفلکسولوژی نسبت به طب سوزنی چیست؟
در رفلکسولوژی از سوزن استفاده نمیشود و از همه مهمتر خود شخص میتواند تکنیکها را به راحتی روی خودش اجرا کند.
مکانیسم رفلکسولوژی از طب سوزنی هم اثرگذاری بیشتری دارد زیرا مستقیما روی پایانههای عصبی تمرکز دارد.
از آن مهمتر برای هر جلسه طب سوزنی نزد بهترین اساتید این رشته در خارج از کشور باید حداقل 80 دلار به ازای هر جلسه هزینه کنید اما به کمک مرکز ایران رفلکسولوژی با مبلغ ناچیزی میتوانید تکنیک های رفلکسولوژی را یاد بگیرید و بی نهایت روی خودتان اجرا کنید. در ضمن هزینه و وقت شما صرفهجویی میشود زیرا نیاز به رفت و آمد به مراکز درمانی را ندارید و در منزل یا محل کار هم میتوانید آن را اجرا کنید.
آیا رفلکسولوژی از لحاظ علمی معتبر است؟
معیار اعتبار یک روش درمانی تعداد مقالاتی است که درباره آن در مجلات علمی معتبر منتشر شده است.
ما برایتان بیش از 50 مقاله معتبر علمی که کارکرد رفلکسولوژی(بازتاب درمانی) را تایید میکنند آماده کردهایم.
لیست این مقالات را از اینجا ببینید.
درمان کمکاری و پرکاری تیروئید با رفلکسولوژی:
در علم رفلکسولوژی نقاطی خاص در دست و پا کشف شده است که با تحریک آن ها میتوانید کارکرد غده تیروئید را به تعادل برسانید و کم کاری و پرکاری آن را درمان کنید.
این پایانههای عصبی به غده هیپوفیز و هیپوتالاموس و تیروئید متصل هستند و با ترتیب و روش خاصی که تحریک شوند موجب تنظیم میزان ترشح هورمونهای TSH و در نتیجه T3 و T4 میشود .
مهم نیست تیروئید شما کم کار باشد یا پرکار، مکانیسم اثرکرد رِفلکسولوژی تنظیم ترشح هرمونهای تیروئید است و اگر تیروئید شما کم کار باشد ترشح این هورمونها با انجام تکنیکهای رفلکسولوژی بیشتر میشود و اگر تیروئید شما پرکار باشد میزانش کمتر خواهد شد و به اصطلاح بالانس میشود.
آیا تاثیر رفلکسولوژی قطعی است؟
نه تنها برای درمان تیروئید ،بلکه در این هفت سال که مرکز ایران رفلکسولوژی فعال است شاهد نتیجه گرفتن هزاران نفر از افراد فارسی زبان بودیم که به انواع و اقسام بیماریها و اختلالات مبتلا بودند.
درمان تیروئید فقط یکی از کاربردهای رفلکسولوژی است!
رفلکسولوژی تقریبا برای هر بیماری راهکار جداگانهای دارد.
به همین علت است که شعار مرکز ایران رفلکسولوژی جملهی زیر است:
پزشکِ خودت باش…
زیرا هر کسی که تکنیکهای رفلکسولوژی را یاد بگیرد به تنهایی میتواند آن را روی خودش اجرا کند و بیماری خود را کنترل و پس از مرور زمان درمان کند.
مسیر درمان فشار کمکاری و پرکاری تیروئید با رفلکسولوژی چگونه است؟
برای شما یک ویدئو کامل آماده کردیم که میتوانید دانلود کنید.
در این ویدئو به صورت واضح نقاط رفلکسولوژی مربوط به درمان تیروئید را توضیح ، و روش تحریک آنها را آموزش دادهایم.
کافی است تا یک هفته روزی پنج دقیقه زمان بگذارید و این نقاط را مطابق آموزشها تحریک کنید.بعد از آن هفته ای سه بار و بعد از یک ماه هفته ای دو بار انجام تکنیکهای رفلکسولوژی کافیست تا وقتی که دیگر احساس کنید بهبودی کامل را به دست آوردهاید.
شما در همان هفته اول معجزه تاثیر رفلکسولوژی را خواهید دید.
چگونه به این ویدئوی آموزشی دست پیدا کنم؟
اگر در داخل ایران هستید،کافی است با فشار روی دکمهی زیر هزینه این ویدئو ارزشمند را به صورت آنلاین بپردازید و ویدئو را بلافاصله دانلود کنید.
اگر خارج از ایران هستید،برای تهیه ویدئو درمان تیروئید با رفلکسولوژی ، با از طریق فرم تماس با ما ، در واتساپ پیام دهید تا شما را راهنمایی کنیم.
محتوای این ویدئو دقیقا چیست؟
توسط یک رفلکسولوژیست حرفهای و با تجربه،نقاط فشاری مرتبط با تیروئید در دست و پا معرفی میشود و نحوه صحیح و اصولی تحریک این نقاط هم به تصویر کشیده میشود.
آیا برای انجام این تکنیکها نیاز به دارو و ابزار خاصی دارم؟
خیر،شما برای انجام دادن تکنیکهای رفلکسولوژی به هیچگونه دارو و وسیله و پماد و روغنی نیاز نخواهید داشت.
آیا انجام این روش فوایدی به جز درمان کم کاری و پرکاری تیروئید دارد؟
بله.
فواید رفلکسولوژی
رفلکسولوژی ابتدا ذهن را آرام میکند و بعدازآن به سراغ جسم خواهد رفت. فایدههایی که رفلکسولوژی به دنبال دارد هم به جسم انسان میرسد هم به ذهن او. میتوان به این فایدههای رفلکسولوژی اشاره کرد:
• رفلکسولوژی فشار روحی و تنش فرد را کاهش میدهد.
• رفلکسولوژی به تمركز حواس كمك میکند و موجب تحريك كاركرد ذهن میشود.
• رفلکسولوژی باعث آرامش عمیق در وجود انسان میشود.
• رفلکسولوژی تنفس را عمیق و آهسته میکند.
• رفلکسولوژی بیخوابی را از بین میبرد.
• رفلکسولوژی فعالیت بیشازحد اندامهای مختلف بدن را کاهش داده و اندامهای کمتحرک را فعال میکند.
• رفلکسولوژی سیستم گردش خون را تنظیم میکند.
• رفلکسولوژی باعث بهبود تحريك عضلات و مفاصل خواهد شد.
• با رفلکسولوژی آرامش عضلانی حاصل میشود و درد کاهش مییابد.
• با رفلکسولوژی كاركرد هورمونها منظم خواهند شد.
برتری این محصول چیست؟
اگر برای درمان تیروئید این محصول را انتخاب کردهاید شما را تحسین میکنیم. به دلایل زیر، این محصول بر سایر روشها و محصولات برتری دارد:
• با خرید این محصول دیگر نیاز به مراجعه به پزشک نیست.
• این تکنیکها توسط خودتان انجام میشود؛ پس کسی از راز شما باخبر نخواهد شد.
• نیاز به خرید داروهای گران و مضر نیست.
• ویدئو آموزشی این محصول کوتاه و کمحجم است و سریع دانلود میشود.
• قالب ویدئو بهگونهای است که در رایانه، تلفن همراه و تبلت اجراشدنی است.
• این روشها هیچگونه عوارضی به دنبال ندارد.
• این محصول زودبازده است و با چند روز استفاده، تأثیر آن بهخوبی نمایان خواهد شد.
– این روش علاوه بر درمان تیروئید فواید بسیاری برای بدن شما دارد.
• روزانه، برای انجام تکنیکهای گفتهشده در این محصول، تنها به 5 دقیقه زمان نیاز است.
• هزاران نفر در سرتاسر جهان روشهای گفتهشده در این محصول را به کار گرفتهاند و تمام استفادهکنندگان از این روشها راضی بودهاند و نتیجه گرفتهاند.
• قیمت این محصول، منطقی و معقول است.
• این محصول، تضمین بازگشت وجه دارد.
تضمین بازگشت وجه
ما از تاثیر و کاربری بودن محصول آموزش درمان تیروئید کم کار و پرکار به روش رفلکسولوژی کاملا مطمئن هستیم، بنابراین برای رضایت خاطر شما عزیزان، گارانتی 100 درصد بازگشت وجه قرار داده ایم تا شما بتوانید با اطمینان خاطر، این محصول را خریداری کنید و از آن استفاده نمایید و در صورتی که این محصول برای شما کاربردی نبود می توانید درخواست بازگشت وجه خود را ارسال نموده و در کوتاهترین زمان، این مبلغ به حسابتان برگشت داده خواهد شد.
پاسخ به سؤالات مشتریان
تجربه نشان داده است که در استفاده از محصول این سؤالات برای مشتریان پیش خواهد آمد. ما پاسخ پرسشهای شما را در این قسمت قرار دادهایم.
؟ این محصول برای چه کسانی مناسب است؟
√ افرادی که مبتلا به کم کاری یا پرکاری تیروئید هستند باید از روشهای گفتهشده در این محصول استفاده کنند. اگر شما یا عزیزانتان به این مشکل دچار هستند، تضمین میکنیم که با این روشها کاملاً بهبود خواهند یافت.
؟ این محصول شامل چند ویدئو است؟
√ 1 ویدئو در این پکیج قرار دادهشده است.
؟ چقدر طول میکشد ویدئو به دست مشتری برسد؟
√ بلافاصله پس از پرداخت وجه، سیستم بهصورت خودکار لینک ویدئو را برایتان در همان صفحه نمایش میدهد. بهعلاوه لینک دانلود فیلم به ایمیلتان نیز ارسال میشود.
؟ تکنیکهای آموزشی را چند روز باید انجام دهیم؟
√ به مدت 1هفته هرروز این تکنیکها را باید انجام دهید. پس از گرفتن نتیجه مثبت، کافی است هر هفته 2 بار این تکنیکها را انجام داد. لازم به ذکر است که معمولا 1 ماه پس از شروع انجام این روشها، مشکل بهطورکلی برطرف خواهد شد.
؟آیا این روش برای هر دو مورد کم کاری و پرکاری تیروئید کاربردی است؟
√بله ، کم کاری تیروئید یعنی میزان ترشح هورمونهای آن کمتر از حد استاندارد است و پرکاری تیروئید هم یعنی این هورمونها بیش از حد ترشح میشود، مهم نیست تیروئید شما پرکار یا کم کار باشد ، در هر صورت این روش میزان ترشح هورمونهای TSH و در نتیجه T3 و T4 را تنظیم میکند (بالانس میکند).
اگر میخواهید زندگیتان تغییر کند همین الآن اقدام کنید.
اگر تا به حال، مشکلات تیروئید زندگی شما را مختل کرده است، باید همین امروز برای زندگیتان قدمی بردارید تا روند زندگی خود را بهبود ببخشید . اجازه ندهید بیماری تیروئید مانع لذت بردن شما از زندگی شود. مسلماً هیچ اتفاقی شیرینتر از داشتن سلامتی نیست. با خرید این محصول، بدن خود را سالمتر و قویتر از قبل کنید. با عمل کردن به دستورات این محصول، یک زندگی سالم و با آرامش را تجربه خواهید کرد.
چگونه باید این محصول را تهیه کرد؟
اگر تصمیم به تهیه این محصول گرفتهاید، به شما برای این انتخاب صحیحتان تبریک میگوییم. برای تهیه و مشاهده ویدئوی آموزشی این محصول، کافی است دکمه زیر را فشار دهید و سفارش خود را ثبت کنید. سفارش این محصول بسیار آسان است. پس از واردکردن اطلاعات خود در فرمِ سفارش، وارد درگاه بانکی میشوید. با در اختیار داشتن رمز دوم کارتِ بانکیِ خود (رمز پویا)میتوانید پرداخت را انجام دهید و سفارش خود را تکمیل نمایید. پسازاینکه وجه را پرداخت کردید، لینک دانلود ویدئوها سریعاً برای شما ارسال خواهد شد. این ویدئو آموزشی را دانلود کنید و در تلفن همراه و رایانه شخصی خود ذخیره کنید. همانطور که قول دادیم، لینک دانلود ویدئو به ایمیل شما نیز ارسال خواهد شد.
(اگر ایمیل ندارید در باکس مربوط به ایمیل هنگام ثبت سفارش aaa@yahoo.com را وارد نمایید.دقت نمایید بعد از پرداخت،صفحه را نبندید و ویدئو را دانلود کنید)
p class=”uk-text-center uk-margin-large”> خرید – قیمت 99 هزار تومان p class=”uk-text-center uk-margin-large”> خرید – قیمت 99 هزار تومان p class=”uk-text-center uk-margin-large”> خرید – قیمت 99 هزار تومان