فکر میکنید مبتلا به بی خوابی هستید؟ این مطلب مخصوص شماست
موضوع مقاله امروز درمورد بی خوابی هست. میخواهم براتون بگم که دلایل بی خوابی چی هست، انواعش چی هست، چه عوارضی میتواند داشتهباشد و چگونه میتوانیم باهاش مقابله کنیم.
بی خوابی بر دونوع عمده تقسیم شدهاست. یکی اختلال در به خواب رفتن و دیگری اختلال در درخواب ماندن و این دوتا خیلی باهم فرق میکند.
مثلاً فردی که تا ساعت 2یا 3 نیمهشب خوابش نمیبرد، این فرد اختلال در بهخواب رفتن دارد ولی بعضیها هستند که درخوابیدنشان مشکلی نیست، تقریباً بلافاصله به خواب میروند امّا بعد از 3،2 یا 4 ساعت خواب از خواب بیدار میشوند و دیگر نمیتوانند به خواب بروند یا اینکه بعد از 3،2 ساعت تلاش و تقلا به خواب میروند و موقعی که تازه دارد خوابشان سنگین میشود و خستگیشان در میرود زنگ آلارم ساعتشان به صدا درمیآید و مجبور هستند بلند بشوند و بروند سرکار یا به مدرسه.
انواع اختلال خواب
تقسیم‌بندی دقیق‌تری که از نظر علم روانشناسی و روانپزشکی شده بر 3 دسته است.
یا بی خوابی اول شب یا همون عزیزانی که تا 3،2شب بیخواب میمانند،
عزیزانی که ساعت 5،4 صبح از خواب بیدار میشوند و دیگر نمیتوانند به خواب بروند .
و گزینه بعدی این مورد بسیار دارد شایعتر میشود، افرادی هستند که تقریباً زود به خواب میروند و در نیمههای شب از خواب بیدار میشوند، مدتها بیدار میمانند و تقلا میکنند تا اینکه بعد از 3،2 ساعت مجدداً به خواب بروند و اینها هر کدام دلایل و عوامل خاص خودشان را دارد که الان در ادامه مطلب خدمتتون میگویم.
درباره جدیدترین روش درمان اختلال خواب چه میدانید؟
چه زمانی باید کمک حرفه‌ای بگیریم؟
مسائلی که بی خوابی به دنبال می‌آورد و دلایلی که شما باید برایش به پزشک مراجعه کنید، مواردی است که بهخصوص زندگی شما عزیزان تحت شعاع این بی خوابی قرار میگیرد. مثلاً عدم تمرکز در روز بعد در کار یا در مدرسه، در این موارد هست که حتماً شما باید کمک حرفه‌ای بگیرید یا اینکه اگر که زمان واکنش شما طولانی بشود، یعنی در این حد بی خوابی به شما تآثیر گذاشته باشد که باعث اشتباهات مکرر و یا حتی صدمات و یا تصادفات بشود.
همچنین اگر که این مسئله بی خوابی باعث اضطراب و نگرانی شما میشود و یک سیکل معیوبی را ایجاد کرده که شما مثلاً اگر یک امتحانی را خراب کردید یا یک تصادفی برایتان اتفاق افتاده الان نگران هستید که نکند امشب هم بد بخوابید و در روز بعد حادثه دیگری برای شما به وجود بیاید این باعث میشود که یک دور باطل به وجود بیاید و حتماً شما نیاز دارید که کمک بگیرید و در زمانی که متوجه میشوید این بی خوابی شما را دارد میبرد به سمت مواد یا داروهایی که میخواهید فکر بکنید که دارد بهتون کمک میکند ولی درواقع بعد از مدت خیلی کوتاهی از آرامش و آسایش میتوانید بسیار بدتر و بیشتر به شما لطمه بزند مثل پناه بردن به داروها، الکل، سیگار و مواردی از این قبیل.
دلایل بی خوابی چیست؟
عزیزان دلایل بی خوابی را من برایتان تیتروار ذکر میکنم. در درجه اول استرس است اگر شما نگرانی درمورد کارتون، درمورد تحصیلتون، درمورد مسائل مالی یا روابطتون داشته باشید، اگر تغیرات ناگهانی برای شما ایجاد شده باشد، مثل طلاق، مثل از دست دادن یک عزیز، به خصوص همسری که سالیان سال باهاش زندگی میکردید، اینها باعث میشود که روال شما درخوابیدن دچار اختلال بشود.
دلیل مهم دیگر آن داشتن برنامه نامنظم است کسانی که شیفتهای درگردش دارند. گاهی صبحکار هستند، گاهی عصرکار هستند و گاهی شبکار، این عزیزان خیلی درمعرض این هستند که اصلاً ساعت بیولوژیکیشون به هم بخورد.
کسانی که مسافرت‌های بین‌المللی دارند برای کار ودائما با تغییر ساعت خواب روبرو میشوند اینها بسیار درمعرض این هستند که موقعی هم که کار نمیکنند دیگر نتوانند بخوابند و اون نظم و ترتیبشان به هم خورده باشد. اگر به هر دلیلی بهداشت خواب ما خوب نباشد مثلاً اگرکه اتاق خیلی گرم باشد، خیلی سرد باشد، محیط پرسروصدا باشد، تخت نامناسب باشد، اگر در اتاق خوابمان به جز خواب هرکار دیگری میکنیم، مثلاً غذا میخوریم یا کار انجام میدهیم، لبتابمون رو روی تخت میآوریم و کار انجام میدهیم این باعث میشود که حالت شرطی شدن ما نسبت به تخت، اتاق و اتاقخواب از بین برود و برنامه خواب ما اون رفلکسهایی که قرار است دربدن ایجاد بشود، ایجاد نشود.
این مسئله درافراد جوانتر خیلی شایع هست بهخصوص افرادی که قبل از خوابشان بازیهای کامپیوتری انجام میدهند، فیلمهایی میبینند که ممکن است تحریکآمیز باشد، ترسناک باشد یا خیلی غمانگیز باشد اینها همه بهداشت خواب بد رو میرساند و همشون قابل پیشگیری است و میتوانیم اونها رو به نحوی مدیریت و اداره بکنیم که خواب ما به هم نخورد.
غذاهای سنگین آخر شب یا مصرف مایعات زیاد بعد از ساعت 7،6بعد از ظهر هم باعث میشود به دلیل سنگینی معده یا نیاز به دفع ادرار و مدفوع از خواب بیدار بشویم وخواب ما اون نظم و تداومش به هم بخورد. اختلالات روحی-روانی و همینطور اختلالات جسمی عزیزان هردوش میتواند روال خواب را به هم بزند.
مثلاً کسی که دچار یک حمله مانیاک است در بیماری دوقطبی در اون زمانی که فرد دچار سرخوشی است کمخواب است، پرحرف است و طبیعتاً کمخوابی هم جزو عوامل هست ولی از اون شایعتر افسردگی و اضطراب است که هرکدام به نوع مختلفی کمخوابی میدهند.
خاطرتون هست عزیزان که گفتم کمخوابیها ممکن است دراول شب یا آخر شب باشند. افرادی که اضطراب دارند معمولاً اختلال در بهخواب رفتن دارند یعنی عزیزانی هستند که ممکن است تا 4،3،2صبح بیدار بمونند و افرادی که دچار افسردگی هستن افرادی هستن که زود از خواب بیدار میشوند.
ممکن است خیلی هم زود به خواب بروند امّا ساعت 5،4 صبح بیدار هستند ودیگر نمیتوانند به خواب بروند. البته زود بیدارشدن دلیل دیگری هم میتواند باشد که با افزایش سن بهخصوص به وجود میآید که در ادامه صحبتهایم بهش خواهیم رسید. همینطور بیماریهای جسمی عزیزان، هر بیماری که بهخصوص با دردهای مزمن همران باشد میتواند که ایجاد اختلال درخواب بکند.
همینطور بیماریهایی مثل دیابت، آسم، بیماریهای قلبی و عروقی، بیماریهایی که شب ایجاد تنگی نفس وناراحتی میکنند، میتوانند که با خواب روزمره و منظم شما ایجاد اختلال بکنند.
مصرف داروها، داروهاییکه بعضی افراد به خاطر کاهش وزن استفاده میکنند این نه تنها اشتها رو کم میکند بلکه خواب را هم کم میکند.
داروهایی که مربوط به فشارخون و آسم هست و داروهایی که مربوط به آلرژی هست با اینکه درطول روز شماها رو درواقع خوابآلود میکند ولی با خواب عمیق هم ایجاد اختلال میکند و معمولاً خواب خیلی خوب نیست.
خواب میان روزی خوب است یا بد؟
یک چیز دیگری که دربعضی کتابها و مقالات ذکرشده و من شخصاً خیلی باهاش موافق نیستم خواب میانه روز هست.
دربعضی از کتابها ذکر شده که خواب میانه روز با خواب شب مقابله میکند ولی همیشه اینطور نیست گاهی از اوقات بهخصوص افرادی که صبح خیلی زود بیدارشدند یا کارشون، کارهای بدنی خیلی سنگین دارند، این خواب میانه روز کمک میکند که انرژیشون دوباره بدست بیاید و کمک میکند که خیلی زود به خواب نروند. به خاطر اینکه یکی از دلایل دیگر بی خوابی مقدار فعالیت شما است و اگر فعالیت شما خیلی زیاد باشد، ساعت بیولوژیکی شما تغییر میکند و زودتر به خواب میروید و از آن طرف هم زود از خواب بیدار میشوید و به نظر میرسدکه شما درواقع 4صبح بیدار شدید امّا اگر سابقه شما را برسی بکنند میبینند که 8 شب خوابیدید.
بنابراین ساعات خواب کافی بوده اما اینکه زمانش با افراد عادی یک مقدار فرق میکرده. بنابراین برحسب برنامتون این تصمیم رو خودتون برای خودتون بگیرید. افرادی که معمولاً بازنشسته هستند و در طول روز کار بدنی سنگین و کارفکری سنگین ندارند بهتر است که از خواب میانه روز خودداری بکنند که شب به اندازه کافی خسته بشوند که بتوانند به خواب بروند. عزیزان مشکلات دیگر پزشکی هست که با خواب مقابله میکند مثلاً اونهایی که بیماریهای معده داشته باشند و دائماً ترش بکنند، به خصوص اگر شب دیر غذا بخورند، سندرم پای بیقرار، بیماری پارکینسون، آلزایمر اینها همه بیماریهایی هست که متاسفانه با خواب تداخل میکند و باید حتما از دکترتون بخواهید که دراین زمینه برای شما چارهای بیاندیشد.
عزیزان همه ما دردرونمون یک ساعت بیولوژیک داریم که یک تابمی رو به ما اجازه میدهد که بخوابیم و استراحت بکنیم، سیستم‌های بدن آهسته میشود، ترشح بسیاری از هورمون‌ها آغاز میشود یا پایان پیدا میکند، به خصوص خواب عمیق در بچه‌ها و نوجوانان بسیار اهمیت دارد چون تمام کانکشن‌های عصبی در اون خواب عمیق و رشد، هورمون رشد در اون خواب عمیق شکل میگیرد. بنابراین بسیار مهم است بهداشت خواب. این ساعت بیولوژیکی ما دربچه‌ها و جوانان عقبتر است. یعنی به خاطر اینکه سطح انرژیشون بالاتر است دیرتر خسته میشوند و دیرتر به خواب میروند ولی مهم داشتن 8یا9ساعت خواب خوب و عمیق درشبانه‌روز هست. هرچه سن ما بالاتر برود به عکس ساعت بیولوژیک ما جلوتر میافتد یعنی چون سطح انرژیمون پایینتر هست زودتر خسته میشویم، زودتر میخواهیم به خواب برویم و زودتر از خواب بیدار میشویم. همونطور که گفتم تعداد کلی ساعات مدنظر هست که و بهداشت خوب خواب مدنظر هست به خصوص چیزی که بسیار شایع هست بازیهای کامپیوتری و بودن روی شبکههای اجتماعی تا دیروقت است که به علت اون هیجانی که در ما ایجاد میکند که کلیپهای دیگر را ببینیم، پستهای دیگر را ببینیم، باعث میشود که شب دیر به خواب برویم.
عوارض بی خوابی چیست؟
بسیار مهم است که بدانیم افرادی که درشبانه‌روز تعداد ساعت کافی نمی‌خوابند احتمال ابتلاشون به افزایش فشار خون بالاتر است، بیماریهای قلبی عروقی درشون بیشتر است، احتمال افسردگی و اضطراب درشون بیشتر است و این هم میتواند عامل علت باشد و هم معلول باشد و همینجور که در ابتدای برنامه گفتم میتواند حتی یک سیکل معیوبی ایجاد بکند و از اون مهمتر افزایش اشتباهات درکار، درمدرسه، کاهش نمرات همینطور افزایش احتمال تصادفات و خطرات برای خود و دیگران هست.
افرادی که با ماشینهای سنگین کار میکنند، افرادی که رانندگیهای طولانی دارند بعداز کارشون به خصوص درمعرض خطر هستند.
بنابراین یادمان باشد که بی خوابی به چه علت هست، اول شب، وسط شب یا آخر شب، اینکه تشخیص بدهیم که آیا با کارهای روزمره‌مان تداخل میکند یا نه، آیا واقعاً بی خوابی است یا اینکه فقط ساعت خوابمان جابه‌جا شده وزودتر به خواب میرویم و از اون طرف هم زودتر بیدار میشویم و اینکه کمک بخواهیم حتماً درکمک خواستن از پزشک اهمال وکم‌کاری نکنیم.
مطالب مرتبط: