نشانه‌های اختلال خواب و راهکارهایی برای درمان

امروز می­خواهیم راجع به مشکلاتِ خواب با هم صحبت کنیم. مشکلاتِ خواب بسیار متنوع هستند. امّا بخشِ عمده­ای از آن به جهتِ داشتنِ مشکلاتِ جسمی یا مشکلاتِ روانی هست. یعنی من ممکن هست یک مشکلی در جسمم باشه، یک بیماریِ جسمی داشته باشم و مشکلاتی در خواب هم برایم به وجود بیاد. یا یک اختلالِ روانی – خلقی دارم، و به تبع آن مشکلاتی در خواب هم داشته باشم.

این دو دسته باید اوّل به اون بیماریِ جسمیِ یا اختلالِ روانی­مون بپردازیم. یعنی اختلالِ در خوابِ من، به صورتِ مستقل وجود ندارد. امّا خودِ اختلالِ خواب یک علائمی دارد که الان با هم بررسی می­کنیم. اگر این علائم را دارم پس باید به درمانِ خودم در این زمینه بپردازم. آدم­ها در سن و شرایطِ مختلف به میزانِ خوابِ متفاوتی نیاز دارند.

انواع اختلال خواب

انسان نرمال روزی چند ساعت میخوابد؟

اینکه اعلام می­شه هر فرد در طولِ شبانه­روز باید 7 – 8 ساعت بخوابه، یک قاعدۀ کلّی هست و درجۀ اهمیتِ آن از نظرِ شخصیِ ما پایین­تر هست. اگر من با تعدادِ ساعتِ خوابِ مثلاً 5 ساعت، 4 ساعت، هم آدمِ سرحالی هستم و می­تونم به راحتی و به خوبی به همۀ فعالیت­هایِ روزانه­ام بپردازم، پس همون تعداد ساعتِ 4 – 5 ساعت برایم کافی هست و نیازی نیست نگرانِ این باشم که آخ چرا من 7 – 8 ساعت در طولِ شبانه روز نمی­خوابم.

مثلاً آدم­ها حول و حوش سنِ شصت سالگی یا بالاتر ممکنه خوابشون بریده بریده بشه در طولِ شبانه­روز، این یک روالِ طبیعی هست و نباید ایجادِ نگرانی بکنه. یا در کودکان به نوعی؛ می­خواهم این رو عرض کنم خدمتتون که هر آدمی با تعداد ساعت خوابی که داره، اگر حالِ خوبی داره، حسِ خوبی داره، از فعالیت­هایِ روزانه­اش باز نمی­ماند، هیچ مشکلی نداره. مهمش اینه که ما به اون این اطمینانِ خاطر رو بدیم همین تعداد ساعت خوابی که داری برایت کافی هست. نگرانِ این نباش که مطابقِ موازینِ قانونی نمی­خوابی. مهم نیازِ جسمیِ ما آدم­ها به خواب هست. اما اگر با بررسیِ این علائم که الان عرض می­کنم متوجه شدم که من دچارِ اختلالِ خواب هستم، پس باید راهِ درمانش رو پیش بگیرم. علائمی که ممکنه ما آدم­ها داشته باشیم هنگامِ ابتلا به اختلالِ خواب، مثلاً مشکل در به خواب رفتن هست.

 

آیا درباره جدیدترین روش درمان اختلال خواب چیزی میدانید؟

چگونه بفهمم اختلال خواب دارم؟

مشکل در ادامه داشتنِ خواب­مون، هر چند ما خسته هستیم. یک موقع واقعاً خسته­ایم و جسم­مون به خواب احتیاج داره و دیگه نمی­تونم بیشتر از اون بیدار بمونم امّا خوابم نمی­بره. یا خوابم می­بره ولی بعد از مدّتِ کوتاهی بلافاصله از خواب بیدار می­شم.

خواب رفتن در طولِ روز. مشکل در تمرکز، مشکل در حافظه، ناتوانی در تصمیم­گیری­‌هایِ معمولی، افزایشِ حوادث و آسیب­هایی که در طولِ روز ممکنه برایِ ما پیش بیاد. مثلاً افزایشِ تصادف کردن در طولِ روز. یک همچین علائمی می­تونه به من هشدار بده که ممکنه دچارِ اختلالی از جنسِ خواب باشم و باید به آن بپردازم.

خب بریم سراغِ اینکه من با چه پرسش و پاسخ­هایی می­تونم تشخیص بدم که آیا ختلال در خواب دارم یا ندارم؟ از این­جا شروع می­کنیم. آیا این موارد رو داریم یا داشتیم قبلاً یا نه؟ آیا من هنگامِ خواب خُرخُرِ بلند می­کنم یا تنفس­ام قطع می­شه؟ آیا بازه­هایی از خواب در روز رو با وجودِ تلاش برایِ بیدار بودن تجربه می­کنم؟ آیا هنگامِ رفتن به رختخواب، درد یا احساسِ ناراحتی در پاهایِ خودم یا هنگامِ حرکت در عضلاتِ خودم دارم؟ تجربه می­کنم در عضلاتِ پایِ خودم؟ اگر جوابم به این­ها بله هست، خیلی خوبِ که من به یک پزشک مراجعه کنم چون احتمال داره که دچارِ اختلالِ خواب باشم. مراجعه به پزشک همواره کمک­کننده هست و بهترین و مؤثرترین روش هست.

علت اختلال خواب در زنان

امّا اگر جوابم به آن سؤالات خیر هست، این سؤالات رو هم از خودم بپرسم. آیا من یک مشکلِ طبیِ خاصی دارم که ممکنه خوابم رو به هم ریخته باشه؟ به این فهرست نگاه کنید. مثلاً آیا من داروهایی مصرف کردم که ممکنه عوارضش رویِ خوابم تأثیر گذاشته باشه؟ آیا من یک احتناقِ مزمنی در بینیِ خودم دارم؟ پولیپی دارم؟ آلرژی و حساسیتی دارم؟ آیا سوزشِ سرِ دل دارم؟ اسهال دارم شب هنگام؟ ممکنه آدمِ چاقی باشم تکررِ در ادرار داشته باشم؟ اگر این علائمِ جسمی رو دارم، پس باید به اون مشکلاتِ جسمیِ خودم بپردازم، رفع­شون کنم تا مشکلِ در خوابم هم رفع بشه. یعنی اون اختلالی که به نوعی در خوابِ من هست عارضه از این مشکلاتِ جسمی هستش. اگر من این کارها رو انجام دادم، به مشکلاتِ جسمی هم پرداختم، رفع­شون کردم، امّا اختلالِ خوابم درمان نشد، حتماً به پزشک مراجعه کنم.

خب، مشکلاتِ خواب رو داریم بررسی می­کنیم. می­خواهیم توصیه‌­هایی برایِ خودیاری یا به نوعی توصیه­هایِ خودمراقبتی رو هم کنارش بگیم تا بتونیم به خودمون به راحتی کمک کنیم.

 برای درمان اختلال خواب به چه پزشکی مراجعه کنیم

چگونه منشا اختلال خواب را پیدا کنیم؟

شمارۀ یک می­گوید سعی کنیم دلیلِ مشکلِ خواب­تون رو پیدا کنید. دقّت کردین، ما هم در اختلالاتِ خلقی و هم در اختلالاتِ اضطرابی، و هم در اختلالاتِ خواب، اولین کاری که می­کنیم باید منشاء اون­ها رو جستجو کنیم و پیدا کنیم و لیست کنیم؛ بنویسیم. بعد بریم سراغِ اینکه برایِ هر کدوم باید چه کاری انجام بدیم.

وقتی داریم این علت­ها رو می­نویسیم، باید حواسم باشه که آیا علتی که دارم می­نویسم یک علتِ احساسی – عاطفی هست؟ آیا مشکلی که دارم می­نویسم مشکلِ محیطی هست؟ به خصوص در موردِ خواب. مثلاً جایِ خوابم خوب نیست؟ نور زیاد هست؟ سر و صدا هست؟ مشکلِ محیطی دارم؟ آیا مشکلاتی در شیوۀ زندگی کردنِ من هست؟ مثلاً مصرفِ موادِ الکلی دارم؟ مصرفِ موادِ مخدر دارم؟ کارِ شبانه دارم اختلال در خوابم به وجود آمده؟ ورزش و تحرک­اَم کم هست جسم­اَم خسته نمی­شه که ممکنه مشکلاتی در خواب داشته باشم؟ یا این کارهایِ سخت و سنگین رو آخرِ شب انجام می­دم و بدنم رو از اون حالتی که می­خواهد به خواب برود، خودم خارج می­کنم؟ به این دسته از علائم و مواردی که برایِ خودمون می­نویسیم به عنوانِ عللِ ایجاد کنندۀ اختلال در خواب توجه داشته باشیم.

راهکارهایی برای درمان اختلال خواب

برایِ داشتنِ بهداشتِ خواب، یک روال و روشِ طبیعیِ درست برایِ خوابیدن، این موارد رو دقّت کنید و انجامش بدید.

بهترین داروی اختلال خواب

امیدوارم که ما متوجه باشیم چقدر این روش­هایِ خودمراقبتی، این توصیه­هایِ بهداشتی مؤثر و کمک کننده هست. اوّلاً می­تونه پیشگیری کنه که ما اصلاً به این­ها دچار نشیم. به این نوع اختلالاتی که داریم بررسی می­کنیم. دوماً اگر در مراحلِ مقدماتی یا اولیه­اش هستیم، کمک به بهبودیِ ما دارند و سوماً اینکه در تمامِ مراحل ما داریم متذکر می­شیم که حتّی در مراحلِ ابتدایی­اش، مراجعه به پزشک، یعنی قدم گذاشتن در راهِ صحیحِ درمانی، می­تونه چقدر کمک کننده باشه و این خودمراقبتی­ها ما رو به اون مسیر هدایت می­کنه.