علت پرکاری تیروئید و روش درمان
دکتر زاکانی هستم. بحث امروزمون راجع به علت پرکاری تیروئید هست. در این مطلب به علت، علائم، تشخیص، درمان و مواد غذایی که با داشتن پرکاری تیروئید می‌تونی بخوری و نمی‌تونی بخوری، می‌پردازم.
پرکاری تیروئید به شرایطی گفته می‌شود که غده تیروئید مقدار زیادی هورمون تیروئید تولید کند. یک سری توضیحات راجع به کارکرد این عضو بدن رو خیلی سریع و خلاصه میگم برای اون‌هایی که شاید ندونند.
غده تیروئید اندامی پروانه‌ای شکل هست که در گردن قرار دارد. تیروئید بخشی از سیستم غدد درون‌ریز هست و کارش ساخت و ذخیره هورمون و ریختن این هورمون‌ها به چرخه خون هست.
هورمون‌های تولید شده توسط غده تیروئید شامل تیریای دوتایروئین و تایروکسین. حالا TSH یا هورمون تحریک‌کننده تیروئید باعث تولید این هورمون‌ها می‌شود. خود این TSH رو غده هیپوفیز می‌سازد. و در اصل این TSH هست که میزان هورمون تیروئید تولید شده رو کنترل می‌کنه. حتما تا انتهای این مطلب با من همراه باش تا گزینه‌های درمانی و مواد غذایی رو هم بهت بگم.
علت پرکاری تیروئید چیست؟
علت: پرکاری تیروئید میتونه دلایل زیادی داشته باشه. مثلا بیماری گریوز که یک اختلال خودایمنی هست و شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید هست و باعث تحریک آنتی‌بادی‌ها برای ترشح بیش از حد هورمون تیروئید می‌شود. بیماری گریوز در زنان بیشتر از مردان رخ می‌دهد. پرکاری تیروئید میتونه ریشه ژنتیکی هم داشته باشه. پس اگر نزدیکان شما به این بیماری مبتلا هستند، حتما به ما بگین. سایر دلایل پرکاری تیروئید شامل ید اضافه، التهاب تیروئید که باعث نشت تایروکسین و تیریای دوتایرونی می‌شود.
تومورهای تخمدان یا بیضه، تومورهای خوش‌خیم تیروئید یا غده هیپوفیز و مصرف مقادیر زیادی از تتروآیل‌دوتایرونین از طریق مکمل‌های غذایی.
درباره جدیدترین روش درمان پرکاری تیروئید چیزی شنیده‌اید؟
علائم پرکاری تیروئید چیست؟
علائم: هورمون‌های تیروئیدی که زیاد بشن، متابولیسم بدن بالا میره و فشار خون هم افزایش پیدا می‌کنه. در پی افزایش فشار خون، تپش قلب و لرزش دست رو هم تجربه خواهید کرد.
همچنین ممکن هست کلی عرق کنی و تحمل گرما برات سخت باشه. پرکاری تیروئید باعث تکرر در دفع، کاهش وزن و چرخه قاعدگی نامنظم در خانم‌ها میشه.
علائم دیگه پرکاری تیروئید عبارتند از افزایش اشتها، عصبی بودن، بی‌قراری، عدم توانایی در تمرکز، ضعف، ضربان قلب نامنظم، مشکل خوابیدن، موهای ظریف و شکننده، ریزش مو، خارش، تهوع، استفراغ و رشد پستان در مردان هست.
علائمی که به فوریت پزشکی نیاز دارند شامل سرگیجه، تنگی نفس، از دست دادن هوشیاری و ضربان قلب سریع و نامنظم هست. پرکاری تیروئید میتونه باعث ایتریا فیبریلیشن بشه که این یک بیماری خطرناک هست و منجر به سکته مغزی و یا نارسایی قلب می‌شود.
روش تشخیص تیروئید پرکار چگونه است؟
تشخیص: اولین قدم برای تشخیص اینکه شما پرکاری تیروئید دارید، بررسی علائم شما هست.
یعنی کاهش وزن، نبض سریع، فشار خون بالا، چشمان برجسته و بزرگ شدن غده تیروئید. برای ارزیابی بیشتر آزمایش نوشته می‌شود که شامل آزمایش کلسترول: این آزمایش برای این هست که اگر میزان کلسترولت پایین باشه، میتونه به ما نشون بده که متابولیسمت بالا رفته و بدنت به سرعت داره کلسترول می‌سوزونه.
آزمایش هورمون‌های تیروئیدی: این آزمایش میزان تایروکسین و تیریای دوتایرونین رو در خون شما اندازه‌گیری می‌کند.
آزمایش TSH که در مطلب کم‌کاری تیروئید هم بهش اشاره کردم.
آزمایش تری‌گلیسیرید: مشابه کلسترول پایین، تری‌گلیسیرید پایین هم نشانه افزایش میزان متابلویسم هست.
اسکن تیروئید: این اسکن مشخص می‌کنه تیروئید شما بیش از حد فعال هست یا نه. همینطور نشون میده که آیا کل تیروئید و یا یک ناحیه از این غده باعث فعالیت بیش از حد شده.
سونوگرافی: با سونوگرافی میشه اندازه غده تیروئید و توده‌های داخلش رو به دست آورد.
سی‌تی‌اسکن یا MRI : این دو می‌تونن نشون بدن که آیا تومورهای هیپوفیزی داری یا نه.
روش درمان تیروئید پرکار چگونه است؟
درمان: داروهای ضد تیروئیدی مثل متیمازول که ساخت هورمون‌های تیروئیدی رو متوقف می‌کنه و شایع‌ترین راه درمان هست.
ریدیواکتیو…: ید رادیواکتیو برای افراد بزرگسالی که به پرکاری تیروئید مبتلا هستند، داده میشه و با این کار می‌تونیم سلول‌های تولیدکننده هورمون‌های تیروئید رو از بین ببریم. عوارض جانبیش شامل خشکی دهان، خشکی چشم، گلودرد و تغییر در حس چشایی هست.
عمل جراحی: اگر درمان‌های قبلی مشکل رو برات حل نکردند، عمل جراحی رو توصیه می‌کنم که در این عمل یک قسمت یا تمام غده تیروئیدت رو برمی‌داریم. بعد از عمل باید از مکمل‌های هورمون تیروئید برای پیشگیری از کم‌کاری تیروئید استفاده کنید. همچنین بتاپلاکرهایی مثل پروپانول می‌تونن به کنترل تپش قلب، تعریق، اضطراب و فشار خون بالا کمک کنند. اکثرا از این روش درمانی راضی هستند.
اگر پرکاری تیروئید داشتم چی بخورم؟
در صورت ابتلا به پرکاری تیروئید غذاهایی که می‌تونی بخوری.
غذاهای کم ید: ید در ساخت هورمون‌های تیروئید نقش اساسی دارد. پس رژیم کم ید به کاهش هورمون‌های تیروئید کمک می‌کند این غذایی که میگم رو به رژیم غذایی روزانه‌ت اضافه کن. اگر از نمک استفاده می‌کنین، نمکی که ازش استفاده می‌کنی بدون ید باشه.
قهوه یا چای بدون شکر. خامه و سویا. سفیده تخم مرغ، میوه‌جات تازه، آجیل اگر می‌خوری بدون نمک باشه.
غذاهای غنی از سلنیوم به تعادل سطح هورمون تیروئید و همینطور به جلوگیری از آسیب سلولی و سالم نگه داشتن تیروئید کمک می‌کند. پرکاری تیروئید باعث ضعف و شکنندگی استخوان‌های می‌شود.
ویتامین دی و کلسیم برای ساختن استخوان‌های سالم و قوی مورد نیاز هستند. حالا در صورت ابتلا به پرکاری تیروئید، چه غذاهایی نباید بخوریم؟ اولش که مشخصه، ید! خوردن بیش از حد غذاهای سرشار از ید منجر به پرکاری تیروئید می‌شود.
یک قاشق چایخوری نمک یددار حاوی ۳۰۴ میکروگرم ید هست. غذاهای دریایی بیشترین ید رو دارند. پس بهتره ماهی، میگو، خرچنگ، سوشی، شیر و لبنیات ، پنیر، زروه تخم مرغ و نمک یددارو این چیزها نخورید. توجه داشته باش که برخی از داروها هم حاوی ید هستند. به جز ید دیگه چی نباید بخوری؟ گلوتن. گلوتن با ایجاد التهاب تیروئید آسیب می‌زنه. مواد غذایی گلوتن‌دار شامل گندم، جو، طبیعتا نان، مالت و غیره. سویا، سویا نباید بخوری مثل شیر سویا، سس سویا، ماکارونی با سویا و غیره. کافئین، غذاها و نوشیدنی‌های حاوی کافئین مثل قهوه، چای، نوشابه، شکلات علائم پرکاری تیروئید رو این‌ها بدتر می‌کنند و منجر به افزایش اضطراب و استرس و تپش قلب هم میشن.
مطالب مرتبط: