شک دارید که سرطان روده بزرگ داشته باشید؟حتما کلیک کنید

در ایران شیوع سرطان روده بزرگ در افراد زیر ۵۰ سال دو برابر شده در این مطلب هم از راه­های پیشگیری براتون میگیم از لزوم انجام آزمایشات غربالگری ملی که با تشخیص زودهنگام جان افراد را میتونه نجات بده

آزمایش هایی که در خیلی از کشورها برخلاف ایران هم اجباریه هم رایگان.

آمار ابتلا به سرطان روده بزرگ درایران در افراد زیر ۵۰ سال دو برابر شده این رو دکتر رضا ملک زاده فوق تخصص بیماری‌های گوارشی که رئیس انجمن متخصصان گوارش و کبد هم هست گفته.

در چهار سال اخیر ۴۴ هزار نفر مبتلا به این بیماری شدند و این آمار هر روز بیشتر میشه در مورد علت این ماجرا راه­های پیشگیری و درمانش صحبت می‌کنیم.

درباره جدیدترین روش کمک به درمان سرطان چه می‌دانید؟

اول ببینیم سرطان روده بزرگ چرا به وجود میاد؟

روده دو قسمت اصلی دارد: روده بزرگ و روده کوچک. سرطان روده می­تواند در هر قسمتی از روده شروع بشه ولی بیشتر در روده بزرگ شایع است. که خود اون از دو بخش تشکیل شده کلون و رکتوم. طول کلون حدود یک مترو نیم است و آب و مقداری از مواد مغذی رو جذب میکنه و موادزائد رو به رکتوم منتقل   ‌می‌­کند. دیواره روده از چند لایه بافت سلولی تشکیل شده سرطان روده از داخلی ترین لایه شروع میشه بیشتر سرطان­های روده بزرگ با توده­های کوچک شروع میشن که بهشون تومور خوش‌خیم یا پولیپ میگند اما اگه درمان نشن درصدکمی از آنها می توانند به سرطان تبدیل بشن.

سلولهای سرطانی بعد می‌تونن در لایه های ماهیچه‌ای و تمام دیواره‌ی روده رشد کنند. اکثر سرطان‌های روده ۸ تا ۱۰ سال یا حتی بیشتر طول می­کشند تا یه علائمی را بروز بدهند.

بعضی مواقع سرطان روده میتونه اندام­های مجاور مثل مثانه را هم درگیر کنه. وقتی سرطان در قسمت پایین روده شروع میشه ممکنه در مردان به قسمت غده پروستات و در زنان به رحم سرایت کند گاهی سرطان روده از طریق خون و دستگاه لنفاوی در سایر قسمت­های بدن پخش میشه.

دستگاه لنفاوی از گره­های لنفاوی تشکیل شده و بخشی از سیستم ایمنی بدنه از اولین جاهایی که سرطان روده درون پخش میشه غدد لنفاوی مجاور معده وشکمه.

معمولاً سرطان روده به کبد هم سرایت میکنه چون خون مستقیما از روده به کبد میره ممکنه که به استخوان­ها و ریه هم سرایت کند اما این کمتر شایع هستش.

سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه عوارضی نداره ولی علائمی هست که زنگ خطرند و باید جدیشون بگیرین مثلا تغییر در دفع مدفوع اسهال شدید یبوست شدید یا بی‌اختیاری در دفع. داشتن مدفوع خونی احساس نیاز به تخلیه روده درحالی چیزی از بدنتون خارج نمیشه کم‌خونی  بی دلیل کاهش وزن بیش از حد استفراغ و داشتن درد شدید درناحیه شکم ،لگن و یا داشتن نفخ.

همچنین بخوانید:

• داروی درمان سرطان کشف شد!
• علائم سرطان روده بزرگ و روش درمان
• ایمنوتراپی ; آخرین راهکار درمان سرطان
• روش معاینه سرطان سینه و روش درمان آن

صحبت با استاد دانشگاه کینگگز کالج لندن درباره علائم سرطان روده

دکتر جعفر جعفری فوق تخصص بیماری‌های عصبی دستگاه گوارش و استاد دانشگاه کینگز کالج لندن مهمون ما هستند. دکتر جعفری رئیس دپارتمان تست‌های تشخیصی دستگاه گوارش در بیمارستان گایز و سن‌توماس لندن هم هستند.

• خیلی خوش اومدین آقای دکتر
• خوشبختم
• دکتر جعفری بیشتر جاهای دنیا سرطان روده بزرگ و افراد مسن درگیرش می­شوند چرا در ایران جوون ترها را درگیر کرده؟
• البته آمار در این مورد یخورده کار بیشتری می­خواد چون آمارگیری به اون وسعت انجام نشده ولی جدا از این موضوع دومین سرطان مهم در جهان هست که باعث مرگ و میر می شود در سال حدود یک میلیون نفر در اثر این سرطان جان خودشان را از دست می‌دهند و در هر سنی که باشه این خوبه که بتونی ازش پیشگیری کنه.
• چندین تا از علائم هشداردهنده ‌ای که سرطان روده بزرگ داره مرتبط با مدفوع است شاید برای ما خوشایند نباشه که هر وقت دستشویی میریم نگاه کنیم و دقت کنیم به مدفوعمون چه نکاتی را باید در مدفوع حواسمون بهش باشه؟

• یه نکته مهم اینه که این علامت­هایی که هست در این مورد در بیماری­های دیگه هم میتونه اتفاق بیفته باریک شدن مدفوع به خاطر اون تنگیه قسمت انتهای دستگاه گوارش شبیه مداد میگن میشه یا خون ممکنه دیده بشه ولی این خون باز درهموروئید هم دیده بشه در زخم های دستگاه گوارش هم دیده بشه که سرطان نیستند قاعدتاً حس این که شخص مدفوع کرده ولی هنوز تموم نشده احساس میکنه بازم مدفوع داره با اینکه نداره علامت­های هشدار است بنابراین باید با یک پزشک صحبت کنید که حالا چطوری میشه فهمید سرطان هست یا نه.
• تشخیص این سرطان چطور انجام میشه آقای دکتر؟ یا آزمایش خون میشه داد یا فقط از راه کلونوسکوپی؟
• آزمایش­های مختلفی وجود داره ولی دقیق­ترین تست برای این که سرطان روده­ی بزرگ رو تشخیص بدی بهش میگن کلونوسکوپی. دوربینیه که به صورت یک لوله از قسمت انتهایی وارد میشه و با این دستگاه گوارشو قسمت انتهایی رو نگاه می­کنن بالاخص روده­ی بزرگ رو. خوبی این روش اینه که هم دقیق­ترین روشه هم این که همزمان می­تونه درمان­های اولیه رو انجام بده اگه پولیپی پیدا شد زایده­های سطح داخلی گوارش پیداشد اونارم می­تونن همزمان بردارن که درمان­ رو هم از همونجا شروع بکنن. آزمایش خون وجود داره ولی در حد تحقیقاتیه هنوز اونقدر دقیق نیست که بخواد برای اکثر مردم استفاده بشه ولی اگه کسی نتونه کلونوسکوپی انجام بده به دلائل مختلف آزمایش خون انجام میدن. آزمایش مدفوع هم وجود داره FITبهش میگن نمونه مدفوع رو بیمار میفرسته به پزشکش تو اینجا البته و میدن آزمایشگاه و اونم تست تشخیصی خوبیه ولی نه به خوبی کلونوسکوپی.

• چون سرعت رشد سرطان روده بزرگ مخصوصا در مراحل اولیه می­تونه کند باشه تشخیص از طریق آزمایش­های غربالگری خیلی مهمه نه؟
• صد در صد. غربالگری اصطلاحا به زمانی گفته میشه که شما تست­هارو انجام میدی بدون این که شخص هیچ علامتی داشته باشه به خاطر این که فقط توی سن مناسب سرطان هست شروع می­کنن به غربالگری. بهترین غربالگری هم خب کلونوسکوپیه کشورهای مختلف توسن­های مختلف انجام میدن ولی خب توی خیلی فاصله زیادی باهم نداره تو انگلیس از 60 سالگی به بعد تماس می­گیرن میگن حتما باید بیای یادآوری می­کنن به مردم عادی که غربالگری رو انجام بدن برای این موضوع ولی از 50 سالگی میتونه شخص درخواست بده این کار انجام بشه توی امریکا از 50سالگی یخورده حالت اجباری­تر میشه فشار میارن که حتما انجام بدن ولی شخص میتونه از 40 50 سالگی درخواست بده که اینو انجام بدن.
• تا سن 75 سالگی این به طور مرتب انجام میشه و از 75 تا85 باز اگه بیمار بخواد میتونه ادامه بده و اگرنه دیگه اون اجبارو نداره. از زمانی که تشخیص اولیه داده بشه اولین جوانه­های سرطانی دیده بشه تو روده بزرگ تا زمانی که به یه سرطان کامل تبدیل بشه ممکنه که 10تا15 سال طول بکشه و از طرفیم چون فضای داخل روده بزرگ، بزرگه تا وقتی که خیلی بزرگ نشده باشه این توده شخص هنوز متوجه علامتاش نمیشه متاسفانه در نتیجه ممکنه که حتی اکثر وقتا یه مقدار دیر شده باشه اگر فقط بخوای به احساس شخص اعتماد بکنید.
• این تست­های غربالگری همون جور که گفتین سرطان رو در مراحل بسیار اولیه تشخیص میدن در اون مرحله تشخیص سرطان به معنی درمان نسبتا قطعیه؟
• تا حدی درسته بله چون وقتی که سرطان هنوز این زائده­های رشدکرده لایه داخلی روده بزرگ هنوز وارد عضلات روده­بزرگ نشده هنوز بیرون از اون نرفته و هنوز کبد و بقیه ارگان­ها رو درگیر نکرده خیلی راحت با برداشتن همون قسمت درمان انجام میشه کسایی که حتی اگه سرطان نسبتا بدقلقی گرفته باشن اون اوایل با این غربالگریا ظرف 5سال هنوز 90درصدشون هیچ مشکلی ندارن و با خیال راحت زندگیشونو ادامه میدن.
• چه کسایی ریسک بالاتری دارن برای ابتلا به سرطان روده بزرگ؟
• بعضی از عوامل خطر چیزهایی هستند که ما می­تونیم بهش کنترل بکنیم ولی بعضیاشو ما اصن نمی­تونیم کنترل بکنیم. سن بالاتر یه عامله ریسکه هرچی سن بالاتر از 50سال بره خطر ابتلا به این سرطان بیشتر میشه قد بلند مشخص شده که خیلی رابطه مستقیم داره با این سرطان به خاطر این که زمانی که شخص در حال رشده و قدش بلندتر میشه هورمون­های رشد بیشتر تراوش شده تو بدن شخص و همون هورمون رشد میتونه یه مقدار حالت سرطان­زایی هم داشته باشه و نمی­تونی شما قدتو تغییر بدی اما چیزای دیگه هست که می­تونی اونارو تغییر بدی و اونا ریسک فاکتورن. مصرف سیگار مصرف الکله مصرف زیاد گوشت قرمز و گوشت­های فرآوری شدست.
• کارهایی که از دستمون برمیاد برای پیشگیری چیه؟
• مصرف فیبر زیاد بسیار مهمه شما باید در روز بیشتر از 70 تا 90 گرم فیبر مصرف کنید تو موادغذایی یعنی شما باید بیشتر از 400 گرم میوه و سبزیجات بخورید تا 70 تا90گرم به شما فیبر برسه کم مصرف کردن گوشت قرمز میتونه خیلی مهم باشه چون توی گوشت مولکولی به اسم هم هست که صدمه میزنه به جدار داخلی روده­ی بزرگ. کمتر از 70گرم توصیه شده در روز مصرف بشه. گوشت­های فرآوری شده مثل سوسیس و کالباس کم مصرف بشه فعالیت بدنی خیلی مهمه.
• توصیه شده بیشتر از 150 دقیقه در هفته ورزش یا تحرک داشته باشه تحرک متوسط متوسط یعنی این که وقتی شما اون کارو انجام میدین یه مقدار نفس نفس بزنین ولی هنوز بتونین مثلا با موبایلم صحبت کنین .
• کارای دیگه خب مصرف لبنیاته البته تو بعضی کشورا مثل امریکا توصیه میشه که 730 سی سی یعنی سه لیوان شیر بله و این باعث میشه احتمالا به طور غیر مستقیم شما کمتر موادغذایی که نشاسته زیادی دارن و اون خوبی فیبرو ندارن که از سرطان جلوگیری کنن اونارو کمتر بخوریم مثل سیب زمینی و برنج. مصرف گوشت ماهی بسیار مهمه ویتامین دی کلسیم و بعضی مقالاتم در مورد منیزیم میگن که اثر خوبی برای پیشگیری داره.
• دکتر جعفری برای کسی که در بستگانشون افرادی هستن که مبتلا شدن به سرطان روده بیشتر در معرض خطرن ؟
• بله کسایی که بستگانشون دچار این سرطان شدن شانس بیشتری دارن در نتیجه اینا غربالگریشونم سریع­تر از سن پایین­تر حتی 40سالگی شروع بکنن و با تناوب سریع­تر به جای این که هر 3سال 5سال باشه سالانه ممکنه که لازم باشه اینا غربالگریشونو انجام بدن.
• بدون درنظر گرفتن سابقه خانوادگی ویا عوامل خطرساز ممکنه هرکسی به این سرطان مبتلا بشه نه؟
• کاملا درسته این خطر برای همه­ی بشریت هست اینا فقط شانس این رو بیشتر می­کنه که شخص دچار این سرطان بشه و ما نمی­تونیم صد در صد از این پیشگیری بکنیم از هیچ بیماری سرطان صد در صد نمی­تونیم پیشگیری بکنیم فقط می­تونیم شانسشو بیاریم پایین و پایین­تر یجوری مثل کمربند ایمنی کمربند ایمنی وقتی شما استفاده می­کنی شانس صدمه رو کم می­کنی ولی خب به هرحال تو موارد نادری هم ممکنه اون کمربند ایمنی کارنکنه.
• اگر کسی به این سرطان مبتلا شد گزینه­های پیش روش برای درمان چیه؟
• اولین قدم درمانی همون کولونوسکوپیه همون لحظه اگر هرچیزیو پیدا بکنن هرچیز غیرعادی هر رشد و زائده غیرعادی اونو برش میدارن. حالا اینو درجه­بندی می­کنن 0 1 2 3 4 در اون حالت 0 و 1 هنوز داخل رودست نرفته بیرون روده بزرگ در نتیجه فقط برداشتن اون قسمت مهمه و کافیه بعداز اون کافیه که فقط پیگیری بکنن اگه ظرف یکسال اتفاقی نیوفتاده باشه رشد دوباره نباشه 3سال بعد اگه مشکلی نباشه 5سال بعد به این شکل پیگیری می­کنیم ولی خب اگر سرطان رفته باشه بیرون از روده­ی بزرگ جاهای دیگه منتشر شده باشه اون وقت ممکنه که نیاز باشه قسمتی از روده بزرگ رو بردارن ممکنه قسمتی از اندام­های دیگرو مثل رحم اگه دچار شده باشه بردارن بسته به این که تا چه حد پیش رفته باشه ممکنه شیمی درمانی و اشعه درمانی هم بهش اضافه بشه. تو موارد اولیه بیماری 90درصدش افراد بعد از برداشتن اون زائده 5سال بعد هیچ مشکلی ندارن اصلا. پس موثرترین کار برای تشخیص زودهنگام سرطان همون غربالگریه ملیه درسته؟
• درسته غربالگری که در سطح ملی باید انجام بشه باید یادآوری بکنی این قسمتش خب به دولت­ها بستگی داره صدها هزار نفر جونشونو به خاطراین از دست میدن و با این کار ساده میشه واقعا جون این­هارو نجات داد و خانواده­های اون­ها رو از درگیری­های مختلف نجات داد.