عوارض فشار خون بالا ، علت و روش درمان آن

سلام دوستان امیدوارم حالتون خوب باشه. دکتر شاکر هستم. خیلی ممنون که دارید این مقاله را میخوانید. موضوعی که امروز می­خواستم باهاتون راجع بهش صحبت کنم. فشار خونه. همه ما شنیدیم و تقریباً میتونم بگم کمتر کسیه که نشنیده باشه که فشار خون بالا بده عوارض فشار خون بالا خیلی زیاده و توی جامعه­ پزشکی فشارخون بالا معروفه به قاتل خاموش. فشار خون بالا یکی از رایج­ترین بیماری­ها توی همه جامعه­هاست. خیلی بیشتر از اون چیزی که ما ممکنه فکرشو بکنیم. طبق تعریف جدید فشار خون، فقط توی آمریکا بین سالهای 2017 تا 2018 نشون داده شده که تقریباً 45% درصد جوان­های بالای 18 سال فشار خون بالا دارند.

و مهم­تر از این حدس زده میشه که تقریباً نیمی از اون کسایی که فشار خون بالا دارند. ازش هیچ خبر ندارند. تو این مطلب یه توضیح کلی بدم که چه چیزهایی باعث افزایش فشار خون میشه و این که اصلاً چرا فشار خون بالا بده و بعد از اون یه صحبت کلی می­کنیم راجع به این که چطوری فشار خونمون رو کنترل کنیم و از همه اینها مهم­تر چطوری از فشار خون بالا جلوگیری کنیم.

همچنین شما  می توانید برای درمان دیابت بدون دارو به صفحه مورد نظر مراجعه کنید.

فشار خون چی هست و چگونه به وجود میاید؟

اول از همه یه توضیح خیلی ساده بدم که اصلاً فشار خون چی هست. چیزی که ممکنه خیلی از شما بدونید ولی خب حالا توضیح میدم. با هر دستگاه فشار خون که فشار خونتون رو بگیرید، دو عدد به شما میده. مثلاً فرض کنید 130 روی 80 (mmHg 80/130). توی اینجا این اعداد واحدشون میلی­متر جیوه است. بعضی وقتها ممکنه، مثلاً توی ایران هرکسی فشارتون رو بگیره، رایجه که اونجا از واحد سانتی­متر جیوه استفاده میشه که تو اون حالت فشار خون 13 روی 8 (cmHg 8/13) هست.

خب به هرحال این دو تا عدد یکیش فشار خون سیستولیکه، یکی دیگه­اش فشار خون دیاستولیک. اون عدد بزرگه همیشه سیستولیکه. خب حالا یه توضیح کوچک هم بدم که تفاوت این دو تا چیه. فشار خون سیستولیک فشاریه که رگ­ها متحمل میشن وقتی که قلب در حال انقباضه و فشار خون دیاستولیک فشاریه که رگ­ها متحمل میشن موقعی که قلب در حال استراحته.

تفاوت این دو فشار با هم

خب علت این هم که تفاوت بین این دو تا فشار خون وجود داره اینه که همون­طور که می­تونید تصور کنید، وقتی که قلب داره منقبض میشه، یه حجم نسبتاً زیادی از خون به صورت ناگهانی وارد اون رگ­ها میشن که باز دوباره قابل تصوره که تو این موقع فشاری که رگ­ها متحمل میشن، خیلی بیشتر از موقعیه که قلب در حال استراحته و هیچ خون جدیدی وارد رگ نمیشه و برای همین این دو تا تفاوت وجود داره.

تعریف علمی و دقیق فشار خون

حالا با در نظر داشتن این موضوع و طبق تعریف فعلی فشار خون، افرادی که فشار خون سیستولیکشون بالای 130 یا فشار خون دیاستولیکشون بالای 80 باشه، گفته میشه که مبتلا به فشار خون بالا هستند و باید فشار خونشون کنترل بشه.

خب حالا بیاییم یه صحبتی هم بکنیم راجع به این که چه چیزهایی باعث افزایش فشار خون میشه. یکی از مهمترین عواملش، سخت شدن دیواره­های رگ­های خونیه که با افزایش سن رابطه مستقیم داره. یکی دیگه از علت­هاش که ممکنه حدس هم زده باشید، داشتن اضافه وزنه.

علت فشار خون بالا چیه؟

یه علتش اینه که افرادی که اضافه وزن دارند، توی بدنشون بافت بیشتری دارند که قلب باید تغذیه کنه و بدن مجبوره فشار خون رو بالا نگه داره تا بتونه خون­رسانی به این بافت بیش از اندازه رو ثابت نگه داره. راه دومی که اضافه وزن باعث افزایش فشار خون میشه از طریق ترشح یه سری از هورمون­هاست تو بدن که باعث میشه حجم خون رو بالا نگه داره که این هم برای اینه که بدن بتونه فشار خون رو بالا نگه داره تا بتونه خون­رسانی به این بافت­های افزوده رو ثابت نگه داره.

علت بعدی که باعث افزایش فشار خون میشه، داشتن رژیم غذایی با نمک بالاست. نحوه­ای که این اتفاق میفته اینه که هرچقدر نمک خوراکی ما بیشتر بشه، این نمک طبیعتاً بیشتر توی بدن می­مونه و هرچقدر نمک کلی بدن بالا باشه، آبی که توی رگ­ها می­مونه هم بالاتره و این ممکنه زیاد چیز خطرناکی به نظر نرسه ولی خب وقتی حجم خون بیش از اندازه بالا بمونه، فشار خون هم بالا میره و اون تأثیرات مخرب جبران­ناپذیر عوارض فشار خون بالا  هم به دنبالش میاد. علت­های دیگه هم توی افزایش مخرب فشار خون تأثیر داره، مثل بیماری­های کلیوی، کشیدن سیگار و سابقه خانوادگی فشار خون بالا هم بسیار مهمه.

چرا فشار خون بالا بد و مضر است؟

خب حالا چرا فشار خون بالا بده؟ تأثیرات بد فشار خون رو تصمیم گرفتم تو این مقاله به دو قسمت تقسیم کنم. یکی تأثیراتش توی بلند مدت و یکی تأثیرات بدش توی کوتاه مدت. تأثیرات بد بلندمدت فشار خون رو بیشتر توی افرادی می­بینیم که اکثر عمرشون از فشار خون خودشون هیچ خبری نداشتند. و ممکنه هیچ وقت فشار خون خودشون رو هم نگرفته باشند و به احتمال زیاد تا اون موقع هیچ علائمی نداشتند و مثلاً در سن 60 سالگی میان مطب، به علت اینکه خیلی از کارهایی که همیشه می­تونستند به راحتی انجام بدن، الان نمی­تونند. به خاطر اینکه خیلی دچار تنگی نفس میشن یا کلاً خیلی زود خسته میشن.

فشار خون بالا چگونه باعث نارسایی قلبی میشه؟

تو این سناریو برای اینکه بخوام تأثیر فشار خون رو توضیح بدم، اگر ما کارهایی رو انجام بدیم که بخواهیم تشخیص بدیم که علت این علائم چیه، به این نتیجه خواهیم رسید که این فرد به خاطر فشار خون بالا دچار نارسایی قلبی شده. علت اینکه این افراد دچار نارسایی قلبی میشن توی دراز مدت، اینه که هرچی که فشار خون بالاتر باشه، قلب باید با قدرت بیشتری منقبض بشه که بتونه خون رو مدام به جلو بفرسته. دقیقاً مثل کسی که ورزش میکنه و وزنه بلند می­کنه، موقعی که وزنه بیشتر بلند می­کنید، بازوتون هی عضلانی­تر میشه. توی قلب هم همینه، هرچی که قلب باید با فشار خون بالاتری مبارزه کنه که بتونه خون رو جلو بفرسته، هی قلب عضلانی­تر میشه.

حالا ممکنه فکر کنید این که باید چیز خوبی باشه، هرچی که عضلانی­تر باشه، قلب باید قوی­تر باشه. درست میگید قلب قوی­تر میشه اما دو تا مشکل هست. فضایی که قلب توش وجود داره، یک فضای محدوده مخصوصاً از خارج و هرچی که قلب عضلانی­تر بشه، این تغییر فرمی که توی قلب ایجاد میشه اینه که به جای این که قلب بزرگتر بشه از بیرون،

این عضلانی شدن رو به درونه و این باعث میشه که محفظه داخلی قلب کوچکتر و کوچکتر بشه و این محفظه کوچکتر باعث میشه که خون کمتری توی هر دفعه انقباض قلب، از قلب خارج بشه و این باعث بازدهی کم قلب میشه. درواقع یعنی این که هر دفعه که قلب منقبض میشه، با این که خیلی زور داره، خیلی قویه، چون خون کمتری داخلش میاد، خب خون کمتری هم میتونه پمپاژ کنه رو به جلو و این باعث میشه قلب باید بیشتر و بیشتر کار کنه.

بررسی قلب عضلانی و قوی

یه اتفاق دیگه­ای هم که میفته، هرچقدر قلب عضلانی­تر بشه، هرچقدر قوی­تر بشه، نیاز به اکسیژن بیشتری داره. یه مشکل دیگه­ای که پیش میاد، اینه که متأسفانه جوری که قلب رشد می­کنه، خون­رسانی بهش کمتر میشه نسبت به اون تعداد عضله­های جدید که به وجود آورده. خب این دوباره باعث میشه قلب نتونه به خوبی کار کنه و در نهایت متأسفانه این تعریف یه جور نارسایی قلبه که ناشی از عضلانی شدن بیش از اندازه قلب در اثر فشار خون بالای طولانی مدته. این یک جور نارسایی قلبیه.

یک جور نارسایی قلبی هم که میتونه به وجود بیاد از طریق عوارض فشار خون بالا در طولانی مدت، خب تو اونجا توضیح دادیم که عضلانی شدن قلب بده، حالا یه جور دیگه که ممکنه قلب بخواد تغییر شکل پیدا کنه، اینه که وقتی که قلب سعی می­کنه عضله­های جدید درست کنه تا بتونه با این فشار خون بالا مقابله کنه، این باعث میشه که قلب خیلی کش بیاد، مثل یه بادکنک که شما باد می­کنید، جداره­هاش نازک میشه و بزرگ میشه که سعی کنه خون بیشتری توی خودش جا بده که بتونه رو به جلو بفرسته، این اتفاق برای قلب میفته. علتی که قلب این کارو با خودش می­کنه، اینه که تا یه حدی بتونه توانایی خودش رو توی پمپ کردن مقدار بیشتری از خون به جلو افزایش بده و این توانایی قلب هم محدودیت­های خاص خودش رو داره.

فشار خون بالا و تاثیر آن بر قلب و عضلات

به طور مثال مهم­ترین جنبه­اش اینه که وقتی قلب به اون شکل سعی میکنه با عوارض فشار خون بالا مقابله کنه، باعث میشه که این عضله­ها که نازک شدند، توانایی انقباض خودشون رو از دست بدن و توی هر ضربان قلب، قلب نتونه به خوبی منقبض بشه و اون حجم زیادی از خون رو که تونسته توی خودش جا بده، به جلو بفرسته و این دوباره باعث میشه که قلب نتونه بازدهی خوبی داشته باشه و نتونه خون­رسانی به اندام­ها رو انجام بده.

نارسایی قلبی باعث چ مشکلاتی می شود؟

خب این یه توضیح کلی و مختصری بود راجع به دو جور نارسایی قلبی که ممکنه برای افراد به وجود بیاد. قصد دارم تو یه مقاله جداگانه کامل توضیح بدم که اصلاً نارسایی قلبی چجوری می­تونه مشکل ساز بشه و راه­های درمانش چیه.

یه علت دیگه که عوارض فشار خون بالا در طولانی مدت بده، تأثیرش روی کلیه­هاست. نشون داده شده که توی طولانی مدت، وقتی فشار خون از یه حدی بالاتر باشه که طبق تحقیقات الان ثابت شده که بالای 130 سیستولیک، فشار خون بده، این باعث میشه که مویرگ­های تو نفرون­ها که واحدهای سازنده و فعال کلیه­ها هستند، خیلی سخت بشن و این باعث میشه کارایی کلیه رفته رفته پایین بیاد. یه مکانیزم شبیه همین توی مویرگ­های مغز هم به وجود میاد که باعث میشه سکته­های مغزی بالاتر بره.

چطور برای اولین بار بفهمیم فشار خون داریم؟

خب حالا بیاییم راجع به تأثیراتش رو توی کوتاه مدت صحبت کنیم. تأثیرات کوتاه مدتش رو بیشتر موقع­ها توی افرادی می­بینیم که هیچ وقت علائمی نداشتند، ولی به هر دلیلی یهویی میرند بیمارستان و علتش هم اینه که سردرد شدید دارند، گردن درد شدید و یا حتی ممکنه درد سینه داشته باشند. بعد فشار خونشون رو که توی بیمارستان می­گیرند، حداقل ممکنه سیستولیکشون 180 یا بالاتر باشه. توی این افراد یه سری از نگرانی­های دیگه وجود داره، به جز اونایی که راجع بهش صحبت کردیم توی کوتاه مدت که باید سریع بهشون توجه بشه. توی این افراد قلبشون عادت نداشته با این فشار خون بسیار بالا.

همیشه فرض کنید قلب این افراد باید مقابله می کرده با فشار خونی به طور فرض با سیستولیک 130، برای همین نیازی نداشته که عضلانی بشه. ولی وقتی توی این افراد وقتی فشار خونشون یهو به 180 می رسه، قلب آمادگی این رو نداره که بتونه با قدرت زیاد منقبض بشه و خون رو به جلو بفرسته. علت اصلی خیلی از علائمشون و نگرانی­های ما تو بیمارستان برای این افراد همینه. چون این باعث میشه که این خطر به وجود بیاد که خون به خیلی از ارگان­ها و اندام­هاشون نرسه. یکی از مهمترین ارگان­ها که ممکنه در خطر باشه، کلیه است. خطرهای دیگه که متوجه این افراده، خون­ریزی مغزه و خون­ریزی شبکیه چشم. برای همین فشار خون این افراد باید خیلی سریع کنترل بشه با داروهایی که به صورت تزریق توی بیمارستان به این افراد داده میشه.

پیشگیری و تشخیص زودهنگام عوارض فشار خون بالا

خب حالا یه صحبت کوچکی هم بکنیم راجع به این که چرا پیشگیری و تشخیص زودهنگام  عوارض فشار خون بالا خیلی مهم و تأثیرگذاره. خب این رو با یه مثال توضیح میدم. فرض کنید یه فرد 25 ساله میاد تو مطب یه پزشک برای چکاپ خیلی معمولی. اونجا تشخیص داده میشه که فشار خون این فرد 85/145هست و این آقا یا خانم هم میگه که توی خونه هر وقت فشار خونش رو می­­گیره، تقریباً حول و حوش همین عدده.

خب پزشک این فرد به این آقا یا خانم میگه که نمک روزانه خودت رو باید کم کنی، یه تغییراتی توی رژیم غذاییت باید بدی که اضافه وزن­های خودت رو کم کنی و بعد از شش ماه بیا تا دوباره ببینمت. شش ماه می­گذره و این فرد تمام این کارها رو انجام میده، الان 5 کیلو کم کرده، نمک روزمره­اش هم به 2 گرم در روز رسونده، ولی باز توی ویزیت بعدی فشار خونش همچنان بالا هست.

توی قدم بعدی پزشک بهش یه داروی فشار خون میده و بهش میگه که سه ماه دیگه برگرد. خوشبختانه توی ویزیت بعدی فشار خون این فرد، 80/126  هست. خب این اقدام خیلی خوب این فرد که اصلاً رفته برای این که چکاپ بشه توی سن 25 سالگی که خب متأسفانه خیلی اتفاق نمی­افته و کار خیلی خوب پزشک این فرد، باعث میشه که این فرد به احتمال خیلی زیاد حداقل تا سن 60 سالگی یا 70 سالگی هیچ وقت دچار نارسایی قلبی نشه. باز هم میگم با احتمال زیاد، چون که نارسایی قلبی علت­های دیگه­ای داره.

تاثیرات منفی پیشگیری نکردن

خب حالا فرض کنیم همین فرد هیچ وقت اصلاً چکاپ نمی­رفت یا اصلاً فرض کنیم چکاپ می­رفت و فشار خونش هم بالا بود، یا پزشکش بهش پیشنهاد نمی­داد که این تغییرات رو توی زندگیش به وجود بیاره یا اینکه اصلاً اون فرد توجهی نمی­کرد و همین طوری به زندگیش ادامه می­داد فرض می­گیریم با فشار خون 85/145، به احتمال زیاد این فرد توی 55 سالگی میومد توی مطب اون پزشک به علت همون چیزایی که توضیح دادم؛ تنگی نفس با فعالیت­های خیلی محدود، خستگی زودهنگام یا درد قفسه سینه.

متأسفانه این نوع خاص از نارسایی قلبی که این فرد دچارش شده، داروهای خیلی خوبی نداره. یعنی خیلی از داروهایی که ما الان داریم، به این فرد کمک خاصی نمی­کنه. یه سری از داروهایی هستند که داره روش تحقیق میشه که ممکنه به این افراد کمک کنه، ولی اکثرشون الان نتیجه­های خوبی ندارند توی این نوع خاص از نارسایی­های قلبی که علتش عضلانی شدن بیش از اندازه قلبه.

متأسفانه این تغییر شکل­هایی که توی قلب به خاطر فشار خون بالا به وجود میاد، جبران ناپذیره و حتی اگه فشار خون این فرد رو به نحو احسنت هم کنترل کنیم، قلب ایشون به شکل قبلیش برنمی­گرده. ممکنه سرعت پیشرفت بیماری رو یه خرده کاهش بده، ولی هیچ وقت مثل اولش نمیشه و در نهایت متأسفانه برای این فرد راه دیگه­ای جز پیوند قلب وجود نداره، اگر بیماریشون به حدی پیش بره که دیگه قلب توانایی پمپاژ خون به اندازه کافی رو نداشته باشه.

چطور بفهمیم فشار خون بالایی داریم یا نه؟

خب می­بینیم که چقدر راحت میشه جلوی این تغییر شکل قلب رو گرفت، اگر این فرد همون موقع به پیشنهاد پزشکش گوش می­کرد و فشار خونش رو کنترل می­کرد. خب حالا چجوری بدونیم فشار خون بالایی داریم یا نه؟ ساده­ترینش اینه که فشار خون خودمون رو اندازه بگیریم. همون طوری که گفتم متأسفانه خیلی از افرادی که فشار خون بالایی دارند، اصلاً خبر ندارند. علتش هم اینه که اصلاً فشار خون خودشون رو نمی­گیرند. طبق تحقیقات تمام افراد بالای 18 سال در معرض تأثیرات جبران ناپذیر عوارض فشار خون بالا هستند.

برای همین خیلی مفیده که تمام افرادی که بالای 18 سال هستند، حداقل سالی یک بار فشار خون خودشون رو بگیرند، حتی اگر هیچ­گونه بیماری زمینه­ای هم ندارند. اگر بیماری زمینه­ای دارند که حتماً باید این کار رو بکنند. یکی از کمک­های خیلی بزرگی که می­تونیم به خودمون بکنیم الان اینه که یه دستگاه فشار خون خانگی برای خودمون بگیریم.

نیازی هم نیست گرون باشه، شما حتی ارزون­ترین دستگاه فشار خون هم پیدا کنید توی بازار، از اون­هایی که اتوماتیکن، می­تونه خیلی دقیق باشه چون میگم تکنولوژی این دستگاه­ها زیاد پیشرفته نیستند و ممکنه خیلی­هاشون رو پیدا کنید که از طریق بلوتوث به گوشیتون وصل میشن و خیلی هم گرون باشند، ولی در نهایت اصلاً هم دقیق نباشند. کاری که شما باید انجام بدید، اینه که یکی از اون دستگاه­ها رو بگیرید و ببرید توی مطب پزشکتون تا با دستگاه فشار خون اون­ها مقایسه کنید، ببینید که دقیق هست یا نه. اگر دقیق نبود، ببرید همونجایی که خریدید و عوضش کنید.

اقداماتی که برای بررسی فشار خون باید انجام دهید

بعد از این که این کار رو کردید، ماهی یک بار فشار خون خودتون رو بگیرید. از طریق این اقدام­ها، راهی که شما می­تونید توی خونه  تشخیص بدید فشار خون بالایی دارید یا نه، اینه که بعد از این که اقدامات رو انجام دادید با استفاده از دستگاه فشار خون خانگی، حداقل 12 تا فشار خون دقیق از خودتون بگیرید و این 12 تا فشار خون نباید همشون تو یه روز اتفاق بیفته، حداقل چندین هفته باید بینشون فاصله باشه و توی اوقات مختلف از روز هم باید این فشار خون­ها رو از خودتون بگیرید، مثلاً همشون صبح نباشند. یه سری­هاشون رو صبح بگیرید، یه سری­هاشون رو شب، یه سری­هاشون رو هم بعد از ظهر.

چطوری فشار خون خودمون رو دقیق بگیریم؟

و خیلی مهمه که نحوه­ای که فشار خون رو از خودتون می­گیرید، دقیق باشه. چند تا نکته باید توجه کنید: یکی موقعی که فشار خون خودتون رو می­گیرید، روی صندلی نشسته باشید به صورت این شکلی و حداقل 15 دقیقه قبلش روی اون صندلی استراحت کنید و هیچ حرکتی نداشته باشید. مهم­تر از همه این که پاهاتون رو روی هم نندازید، یعنی هر جفتشون روی زمین باشند و روی همدیگه قرار نگرفته باشند. نکته بعدی این که اگر فشار خون مچی استفاده می­کنید، سعی کنید دستتون رو خیلی ریلکس روی بدنتون یا روی میز قرار بدید و بالا نگهش دارید که راسته­ی قلبتون قرار بگیره. نکته دیگه اینه که پشتتون رو باید تکیه بدید به چیزی.

وقتی همه این اقدامات رو انجام دادید، اگر اون 12 تا فشار خون، به طور مثال سیستولیکتون بالای 130 بود یا دیاستولیکتون بالای 80 بود، شما فشار خون بالا دارید و باید یه سری اقداماتی انجام بدید که فشار خونتون رو کنترل کنید وگرنه دچار اون عوارض طولانی مدت فشار خون بالا می­شید که جبران ناپذیره. توجه داشته باشید کسانی که دچار فشار خون ناگهانی خیلی بالا میشن، یعنی سیستولیکشون به طور مثال بالای 180 میره یا دچار علائم فشار خون بالا میشن، نیازی نیست که این 12 تا فشار خون رو داشته باشند که تشخیص داده بشه فشار خون بالا دارند، اون­ها به صورت اتوماتیک دارای فشار خون بالا هستند و باید حتماً کنترل بشند.

درمان‌های مختلف فشار خون

خب حالا یه صحبت­هایی بکنیم راجع به درمان­های مختلف فشار خون؛ قبل از این که راجع به داروهای فشار خون صحبت کنم، می­خواستم یه صحبت کوچیکی بکنم راجع به  تغییراتی که می­تونیم توی سبک زندگیمون انجام بدیم که تأثیر بسزایی روی کنترل فشار خونمون خواهد داشت. یکی از مهم­ترین راه­های کنترل فشار خونمون، محدود کردن مصرف نمک روزانه­مون هست. طبق تحقیقات اگر ما مقدار نمک مصرفی روزانه­مون رو محدود کنیم، می­تونیم فشار خون خودمون رو 8/4 mmHg پایین بیاریم. این یعنی مثلاً اگر کسی فشار خونش 135 باشه، فقط با محدود کردن مصرف نمکش می­تونه اون رو بیاره زیر 130 که عدد قابل توجهیه. حالا توصیه­های پزشکی اینه که مصرف روزانه نمک یک فرد نباید بیشتر از 2 گرم باشه.

نکته­ای که باید توجه بکنیم، اینه که خیلی­ها ممکنه فکر کنند که خب ما نمک زیادی به غذامون نمی­زنیم و درست هم میگن، ممکنه خیلی­ها اصلاً موقع غذا پختن نمک به غذاشون نزنند، ولی نکته­ای که ما خیلی از موارد بهش توجه نمی­کنیم، اینه که خیلی از مواد غذایی که ما مصرف می­کنیم و می­خریم از بیرون، قبل از این که ما باز کنیم، خودش کلی نمک توش داره. همون رب گوجه که توی خیلی از آشپزی­ها توی غذاهای ایرانی استفاده می­کنیم، اگه پشتش رو بخونیم می­بینیم که چقدر نمک داره. مهم اینه که هرگونه مواد غذایی که مصرف می­کنیم، توجه کنیم به اون فاکتورهایی که پشت محصول هست، ببینیم چقدر در روز نمک مصرف می­کنیم.

تاثیر کاهش وزن بر فشار خون

یک اقدام خیلی مؤثر دیگه، کاهش اضافه وزنه. طبق تحقیقات به ازای هر یک کیلوگرم کاهش وزن، تقریباً بین 2/0 تا 2 mmHg میشه فشار خون رو پایین آورد. خب این مقدار خیلی قابل توجهیه، مثلاً فرض کنید یه نفر 5 کیلو از وزنش رو کم کنه، این طرف می­تونه توقع داشته باشه که تقریباً 10 mmHg از فشار خونش کم بشه. مثلاً کسی که فشار خونش 140 هست، میتونه انتظار داشته باشه که با کم کردن انقدر وزن، فشار خونش بشه 130 که خیلی خوبه.

علاوه بر این رژیم غذایی که شامل سبزی­جات خیلی زیاد، لبنیات کم چرب و پروتئین از طریق مرغ و ماهی باشه، خیلی مؤثره و قاعدتاً از گوشت قرمز دوری بشه یا اصلاً حذف کرد. همچنین از شیرینی­جات هم باید پرهیز بشه، مخصوصاً نوشیدنی­های خیلی شیرین.

یه کار مؤثر دیگه توی کم کردن فشار خون ورزشه که خب قاعدتاً میشه انتظار داشت که خیلی کمک کنه. کسانی که ورزش می­کنند مخصوصاً ورزش­های هوازی، می­تونند توقع داشته باشند که حول و حوش 4 تا 6 mmHg از فشار خونشون کم بشه و تأثیر این جدا از کاهش وزنه، یعنی اینکه کسانی که ورزش می­کنند، حتی اگه وزن هم کم نکنند، این باعث میشه که قلب و عروقشون جوری آماده بشه که نیاز نباشه فشار خونشون اونقدری بالا بره که بتونند خون نیازی بافت­های بدنشون رو تأمین کنند.

چه زمانی از دارو برای فشار خون استفاده می کنیم؟

خب حالا فرض کنیم که یک نفر همه این کارها یا مقداری از این کارها رو انجام داد، هرچند گفتنش ساده است و انجام دادنشون سخته، به هرحال فشار خونشون رو نتونستند کنترل کنند. الان اینجاست که باید حتماً دارو استفاده کرد. مهم نیست چند سالتونه، مهم نیست لاغر هستید یا چاق هستید، اگر فشار خونتون بالاست، باید دارو مصرف کنید و خیلی مهمه که حس بدی راجع به این نداشته باشید. ببینید کسی ضرر میکنه که از پیشرفت­های پزشکی استفاده نمی­کنه. این داروها و اقدامات پیشگیرانه، مهم­ترین پیشرفت­های پزشکی امروزه.

داروهای فشار خون بالا

حالا بیاییم راجع به داروها صحبت کنیم؛ تو مرحله اول معمولاً همیشه با یه داروی فشار خون شروع می کنیم که خب انتخابمون برای این دوره یه خرده زیاده و من راجع به چندتاشون که خیلی رایجند، صحبت می­کنم.یکی از رایج ترینشون Hydrochlorothiazide هست، کار این دارو اینه که دفع ادرار رو بالا میبره و این باعث میشه که حجم کلی خون یه مقداری پایین بیاد و قاعدتاً فشار توی رگ­ها پایین بیاد.

داروی دیگه­ای که ممکنه خیلی­ها راجع بهش شنیده باشیم، اسمش Amlodipine هست که حالا ممکنه اسم­های تجاری دیگه­ای داشته باشه، ولی خب Amlodipine یکی از رایج ترینشه. کار این دارو اینه که باعث میشه رگ­های بدن یه خرده گشادتر بشن و این باعث میشه که فشار توی اون­ها کمتر بشه.

یه داروی دیگه که خیلی رایجه، اسمش Lisinopril هست که بازم میگم نوع­های مختلفش هست ولی خب Lisinopril یکی از رایج­ترین­هاست. کار این دارو و یکی از مهم­ترین تأثیراتش، اینه که جلوی فعال شدن Angiotensin رو می­گیره. یکی از کارهای اصلی Angiotensin اینه که باعث میشه رگ­های قلب منقبض بشن. وقتی این غیرفعال بشه، باعث میشه که رگ­های قلب گشاد بشن و فشار توی اونها کم بشه. یه تأثیر دیگه هم داره که باعث میشه قلب نتونه زیاد تغییر شکل بده. خب اون تغییر شکل شامل عضلانی شدنه که توضیح دادیم موجب نارسایی قلب میشه.

بررسی انواع داروها در عوارض فشار خون بالا

یه دسته دیگه از داروها هم مثل Losartan هستند. Losartan معمولاً به کسانی داده میشه که به Lisinopril حساسیت دارند. کارش هم تقریباً شبیه همون Lisinopril هست و تفاوت فعالیتش هم فقط اینه؛ به جای این که تولید Angiotensin رو کم کنه، میاد جلوی فعالیت Angiotensin رو می­گیره و خب در نهایت باعث میشه که باز عروق گشادتر بشند و فشار در اونها کم بشه. این چند تا دارو از رایج­ترین داروها برای فشار خونند که توی اقدام اول استفاده میشه و هیچ کدوم هم تقریباً بهتر از اون یکی نیست توی اکثر افراد. اما توی افرادی که در کنار فشار خونشون، بیماری­های زمینه­ای دیگه­ای هم دارند، ممکنه یه سری­هاشون بهتر از بقیه باشند. مثلاً کسانی که در کنار فشار خون، دیابت هم دارند، Lisinopril ارجحه به بقیه­شون.

حالا فرض کنیم بعد از دادن یه داروی فشار خون، فشار خون هم­چنان بالا موند. در اینجا باید از 2 دارو استفاده کرد که معمولاً مخلوطی از Lisinopril و Amlodipine هست و اگه باز هم فشار خون کنترل نشد، داروی سوم میتونه Hydrochlorothiazide باشه و باز هم اگر کنترل نشد، اون موقع است که دیگه از داروی Metoprolol هم ممکنه استفاده بشه.  افرادی که حتی بعد از دادن سه داروی فشار خون، فشار خونشون کنترل نمیشه، گفته میشه که فشار خون مقاوم دارند. در این افراد باید دنبال علت­های ثانویه  عوارض فشار خون بالا باید بگردیم.

یکی از این علت­ها، می تونه علت­های هورمونی باشه که خب تو یه مقاله‌ی دیگه کامل راجع بهش صحبت می­کنم. مقاله خیلی جالبی خواهد بود، چون خودم این موضوع رو خیلی دوست دارم. خب امروز خیلی موضوع­ها رو پوشش دادیم، چیزایی که میخوام همیشه یادتون بمونه اینه:

اول از همه تمام افراد بالای 18 سال، در ریسک عوارض فشار خون بالا و ضررهای جبران ناپذیرش هستند و متأسفانه ممکنه هیچ علائمی هم نداشته باشه.

کلام آخر

یه نکته دیگه که می خوام همیشه یادتون باشه توی سلامتی، اینه که پیش­گیری همیشه بهتر از درمانه. پس حتماً سعی کنید فشار خون خودتون رو مرتب بگیرید. و اگر بالا هست، اقداماتی رو که لازمه انجام بدید و اصلاً احساس بدی نسبت بهش نداشته باشید. زیرا عوارض فشار خون بالا  بسیار زیاد است. و مطمئن باشید کسی ضرر کرده که نه فشار خونش رو می­گیره یا حتی اگر می­گیره، نسبت بهش بی­ توجه و فکر می­کنه که اگر اون اقدامات رو انجام نده، کار خوبی کرده.

مطالب مرتبط:

خرید قرص تاخیری قوی

استزس و تنگی نفس

علائم بیماری اعصاب و روان